Le Corbusier

Charles-Edouard Jeanneret, Le Corbusier bezala ezagutzen dugun ospe handiko arkitektoa, 1887an jaio zen Le Chaux-de-Fonds-en, Suitzan. Goiz erakutsi zuen marrazketarako abilezia eta horregatik, 14 urterekin, La Chaux-de-Fonds-eko Arte Eskolan onartu zuten. Pintura ere gustuko zuen arren (bere bizitzan zehar hainbat koadro margotu zituen), bere maisu L'Eplattenier-ek arkitekturarekiko zaletasuna piztu zuen gaztearengan.

18 urte besterik ez zituela, Arte Eskolako zuzendaritzako kide batentzat etxe bat eraikitzeko eskaera egin zioten, Fallet etxea, hain zuzen. Eta jasotako irabaziekin, Italia, Budapest eta Vienara bidaia egin ahal izan zuen.

Le Corbusier
Le Corbusier

Europan barrena arkitekturan heziz

1908an jo zuen lehen aldiz Parisera eta bertan egon zen denbora luzean. Bertan, Auguste Perret ezagutu eta harekin aritu zen arkitekto-lanetan hamabost hilabetez. Ondoren, Alemaniara joan zen, La Chaux-de-Fonds-eko Arte Eskolaren mandatuz, bertako arte aplikatuen mugimenduaren nondik norakoak ezagutzeko helburuz. 1911n, ekialderantz abiatuko da, besteak beste, Berlin, Praga, Viena, Budapest, Belgrado, Bukarest, Kostantinopla, Salonika eta Atenas hiriak zeharkatuz. Bidaia honi esker, Europan altxatzen ari ziren eraikin handiak ezagutzeko aukera paregabea izan zuen; bidaia horiek emango baitiote, bereziki, arkitekturan jarduteko jakin beharko duen ezagutza guztia.

Fallet etxea

Fallet etxea, 1905, Le Chaux-de-Fonds, Suitza

1917an, 30 urterekin, Parisen finkatuko du bere egoitza. 1920an, Paul Dermée poetarekin eta Amedée Ozenfant margolariarekin batera, L'Espirit Nouveau abangoardiako aldizkaria sortu zuen; hirigintza, arkitektura eta beste hainbat kultur arloren inguruan ildo berriak ireki zituen. Aldizkariaren lehen aletik aurrera, Charles-Edouard Jeanneret-ek Le Corbusier ezizena hartuko du. 1922an, bere lehengusu eta kolaboratzaile Pierre Jeanneret-ek eta biek estudio bat irekiko dute Parisen, Sevres kalean, Le Corbusier hil arte martxan egongo dena.

1914 eta 1915 urteetan, Domino proiektuan, hormigoi armatuz aurrefrabrikatutako egitura aurkezten du; Citroen etxerako proiektuetan (1919-1922), aldiz, bere arkitektura-teoria garrantzitsuenak islatzen ditu: plano askea, zutabeen gainean irozotako bolumen kubikoa eta teilatuaren erabilera.

1929 eta 1930 artean etxetako proiektuak egin zituen: Viraucresson etxea, (1922-1923, Parisetik gertu); Ozenfant-en lantoki-etxea (1922-1923); La Roche etxea (1923, Paris); Cook etxea (1926) eta etxebizitza-gune bat Pessac-en (1925), besteak beste. CIAM, Arkitektura Modernoaren Nazioarteko Kongresuaren (1929) abiarazleetako bat izan zen. Eraikin horiek guztiak, La Roche etxea, salbu, zeharo aldatuak izan dira.

Le Corbusier-en arkitekturaren oinarriak

1926ean Le Corbusier-ek bost puntutan biltzen ditu bere oinarri arkitektonikoak; Pierre Jeanneret-ek eta berak 1929an, Poissy-n eraikitako Savoye etxean, bere obrarik esanguratsuenean, ederki islatzen direnak.

Pilote edo zutabe

1. Etxea, pilote edo zutabeen gainean oinarritzen da eta zorua, aske geratzen da. Zorua, mugimenduari, trafikoari edo berdeguneei dagokie, goiko pisuak, aldiz, lanari eta egoitzari dagozkie.

Teilatu-terraza

2. Teilatu-terraza. Iparraldeko herrialdeetan, teilatu-terrazaren erabilerak urtzaroan sortzen diren urak kanporatzea errazten du; horrela, izotzaldietatik salbu geratuz. 1916an erabili zuen lehenengoz ideia hori La Chaux-de-Fonds-en. Gero, teilatuan lur-geruza fin bat ezartzearen aldekoa zen, haizeak daramatzan hazi eta belarrak bertan haz zitezen, lorategi eta berdegunez teilatua hornituz.

Planta askea

3. Planta askea. Etxearen barne-antolamenduaren arabera ezartzen dira trenkadak eta ez eustormen arabera.

Leiho luzanga

4. Leiho luzanga edo, ahal izanez gero, horma guztia betetzen duen leiho horizontala; leihoa etxearen osagarri nagusienetakoa baita. Vaucresson etxean hasi zen ideia hau erabiltzen.

Etxaurre askea

5. Etxaurre askea. Etxeak, koadro baten antzera, espazio ireki eta itsuen arteko banaketa orekatsua behar du izan.

1930eko hamarkadan, Le Corbusier-en ospea nazioartean zabalduko da eta eraikin garrantzitsuak egingo ditu SESBn eta Brasilen, besteak beste. Parisko Unibertsitate-hiriko suitzar pabiloia, 1930-35; Osasun Publiko eta Heziketa Publikoko Ministerioa, 1937-42 (Oscar Niemeyer eta Lucio Costarekin batera).

Modulor-a eta Etxebizitza-Unitateak

1950ean, Le Modulor kontzeptua sortu zuen; Berpizkundean oinarrituriko ohiko sistema hamartarra gainditzen duen neurketa-sistema berria.

Modulor-a, gizakiaren gorputzaren neurrietan oinarrituriko neurketa-sistema da, sistema hamartarra ez bezala. Le Corbusier-en esanetan, "makina bat, altzari bat edo aldizkari bat gizakiaren luzapenak baino ez dira. Eta arkitektura eta gizakiak sortutako edozein objektu, sentimenduetara iristen zaigun bezala, maila fisikoago batera ere iritsi behar zaigu." Sistema modularraren bitartez diseinatu eta eraiki zituen Marseillako Etxebizitza-Unitateak (Frantzia, 1947-52), Ronchamp-eko kapera (Frantzia, 1950-54) eta Indiako Chandigarh hiria, besteak beste.

Le Modulor

Le Modulor, gizakiaren neurrira sortutako neurketa-sistema.

II. Mundu Gerraren ondoren, "Etxebizitza-Unitateak" deritzen proiektuak egiteari ekin zion, espazioari etekina nola atera dakiokeen erakusten duten adibide garbiak. Marseillako etxebizitza-unitateen proiektua 1.600 pertsona biltzen dituen unitate arkitektonikoan datza, non etxebizitzak gizabanakoei edo hiriguneari egokitzen baitzaizkie.

Hemendik aurrera, Le Corbusier-en eraikuntzak gero eta ausartagoak izan ziren: Tourette komentua (Evreux, 1957-60), Chandigarh, Punjab-eko hiriburu berriaren hiri-plangintzaren barnean, Legebiltzarra (1953-61), Juztizia Jauregia (1952-56) eta Idazkaritza (1958), besteak beste. XX. mendeko hirigintzarako ekarpen handiak egin zituen Le Corbusier-ek.

1965eko abuztuan hil zen Cap Martin-en, Frantzian.

La Tourette-ko Komentua

La Tourette-ko Komentua, Frantzia, 1959

 

Orria posta elektronikoz bidali

< * Bete beharreko alorrak

Eskerrik Asko.
artikuluan arrakastaz bidalita da.

cerrar ventana
Lagun iezaguzu hobetzen! Zure iritzia garrantzitsua da, eta horregatik eskertuko genizuke zure iritziak eta iradokizunak info@hiru.eus helbidera bidaltzea.

* Bete beharreko alorrak
cerrar ventana

 

¿Qué son los iconos de "Compartir"?

 

Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.

¿Para qué sirve cada uno?

  • facebook

    Facebook

    Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.

     
  • eskup

    Eskup

    Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.

     
  • delicious

    Twitter

    Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.

     
  • tuenti

    Tuenti

    Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.

     
  • technorati

    Google Buzz

    Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.

     
  • meneame

    Meneame

    Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.

     
 

 

cerrar ventana

Derechos de reproducción de la obra

 

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.

Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.

Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.

Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.

  Pribatutasuna

Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.

cerrar ventana