Henry Moore

Henry Moore Yorkshire-ko Castleford-en, Ingalaterran, jaio zen 1898an. Txikitatik eskulturarako zaletasuna erakutsi zuen, baina, aitaren desioak errespetatuz, bere herriko eskolako maisu egin zen. Orduan, Lehen Gerrate Mundialak eztanda egin zuen eta Londresko 15 Erregimentuan hartu behar izan zuen parte. Belgikan, eraso batean jaurtitako gasek pozoituta, Ingalaterrara itzuli behar izan zuen.

Gerra amaitu ondoren, osatu zedin Gobernuak emandako diruari esker, Leeds-eko Arte Eskolan izena eman ahal izan zuen. Bi urte egon zen ikasten bertan eta, besteak beste, Barbara Hepworth eskultorea ezagutu zuen. Haien arteko harremana oso emankorra izan zen; beren obrek batak bestearen eragin artistikoa eta ideien trukaketa islatzen dute.

Henry Moore
Henry Moore
 

Londres izan zen Henry Moore-ren hurrengo urratsa. Bertako Royal College of Art-en jarraitu zituen ikasketak 1924 arte. Lan handia egin zuen eta ideien garapen bizia izan zuen garai honetan; ideia gehientsuenak orduko idazki-koadernoan biltzen dira. Ikasketak amaitu ondoren, bertan maisu-lanetan aritu zen 1925 eta 1932 artean. Bertan ezagutu zuen Irina Radetsky pintura-ikaslea, eta harekin ezkondu zen 1929an. Gainera, Italian eta Frantzian zehar bidaiatzeko beka bat lortu zuen eta, honi esker, maisu handien obra ezagutzeko aukera izan zuen.

Ohiko joera akademikoetatik eta Rodin-en errealismotik aldenduz, Moorek herri primitiboetan eta Egiptoko artean aurkitu zuen inspirazio-iturria. Ondoren, maia eta azteka herrien eskulturaren ezagutzak eragin erabakigarria izan zuten eskultore britainiarraren obran. Zehar-etzaneko emakumezkoen irudi-bilduma sortu zuen garai honetan, eredu borobildu eta geometrikoetatik hasita ia abstrakzioraino iritsiz. 1920ko hamarkadan nabarmentzekoak dira Maternity (Amatasuna,1924) eta Mother and Child (Ama eta haurra, 1924-25).

Mother and child

Mother and child, 1924-25

Jacob Epstein-ek babestu eta aurkeztu zuen eskultore britainiarraren lehen erakusketa, baina ez zuen arrakastarik izan. Bere artelanak gaitzetsiak izan ziren eta Moore pertsona iskanbilatsutzat hartu zuten. Izan ere, publikoak eta kritika kontserbatzaileak gogor kritikatzen zituzten Moore bezalako artistek jorratzen zituzten abangoardiako korronte berri horiek.

Zehar-etzaneko irudia eta amatasuna

1930. hamarkadatik aurrera, zehar-etzaneko irudia eta amatasuna Henry Moore-ren bi gai gustukoenak bihurtuko dira; ondoren buru txikiak eta familia-taldeak ere erantsi zitzaizkien bi gai horiei. Saiakuntzak egiten jarraitu zuen eta bere obrak bi bide zeharo desberdin hartuko ditu aldi berean, batetik abstrakzioa, eta bestetik, surrealismoa. 1933an surrealisten ekintzetan parte hartzen hasi zen eta Ingalaterrako talde surrealistaren sortzaileetako bat izan zen. Tarte horretan, 1932 eta1939 artean, hain zuzen, Chelsea-ko Arte Eskolan egon zen maisu.

Garai honetako lanen artean nabarmentzen dira Composition (1931), Head and ball (Burua eta pilota, 1934); Bird and egg (Txoria eta arrautza, 1934) edo Mother and child (Ama eta haurra, 1936), etab. Head and ball eskulturak, esaterako, (hurrengo irudian) mugimendu surrealistarekiko eta konstruktibistarekiko lotura agertzen du.

Head and ball

Head and ball, 1934

Hutsuneen garrantzia

1934an eskultore britainiarrak materialak zulatzeari ekin zion eta 1940tik aurrera hutsuneek edo zuloek eta masek garrantzi berbera izango dute Moore-ren lanetan, formaren eta espazioaren arteko osagarritasunaren bila.

1937 eta 1939 artean, sokaz edo hariz inguratutako irudi geometrikoetan oinarrituriko bilduma landu zuen. Hariaren erabilerak konposizioen barne-ikuspegia hobetzea zuen helburu, esaterako, Bird basket (Txori saskia, 1939) eskulturaren kasuan.

Margoak, onespenaren iturri

II. Mundu Gerrak iraun zuen bitartean, material-faltak tamaina txikiko eskulturak egitera eta marraztera behartu zuen.1940tik aurrera, gerran eta ingelesek babesleku antiaereotan bizi izan zuten esperientzietan oinarritutako marrazki-bilduma egin zuen. Ironikoki, Moorek babeslekuetako margo hauei esker jaso zuen merezitako onespena eta ez bere eskulturei esker. Lehen aldiz jendeak bere obra aintzat hartzen zuen eta Moore-ren ospea nazioartean zabaltzen hasi zen. Gainera, 1941ean, orduan National Gallery-ko zuzendaria zen Kenneth Clark-ek, Gerrako artista ofiziala izendatu zuen Henry Moore.

Bestalde, 1943 eta 1944 artean, Northampton-en St. Matthew elizarako Madonna and child (Madonna eta haurra) eskultura egiteko eskaerari esker, batetik, eta 1946an bere alaba Mary-ren jaiotzari esker, bestetik, amatasunarekiko interesa berpiztu zitzaion Moore-ri. Bestalde, brontzean eginiko familia-taldeak lantzen hasi zen garai hartan.

Gerra ostean, Henry Mooreren eskulturak baloratuak izan ziren azkenik eta arte modernoko lanak Ingalaterrako tradizio artistikoaren barnean egotea onartu zen.

Sariak eta ospea

1948an, Henry Moorek Eskulturako Nazioarteko Saria eskuratu zuen Veneziako XXIV. Bienalean, eta honen ondorioz, haren ospea nazioarte-mailan areagotu egingo da. Lehen urteetan pairatutako bakardadearen eta kritikaren ordez orain sariak etorriko zaizkio. Gainera, hainbat enkargu garrantzitsu izango ditu eta horietako gehientsuenak kanpoalderako eskulturak izanik, bere eskultura-lanen tamaina handiagotzera bultzatuko du eskultore britainiarra. Esaterako, Elizabeth II.a erreginaren koroatzearen omenez eginiko King and queen (Erregea eta erregina, 1952-53) eta UNESCOren mandatuz eginiko Reclining figure (Zehar-etzaneko irudia, 1958).

Reclining figure

Reclining figure, 1957

XX. mendeko eskultore handienetako bat bilakatuta, Moorek eskulturak egiten jarraitu zuen hil arte, 1986an, 86 urterekin, Much Hadham-en, Hertfordshire-n. Bere artelanak munduko arte modernoko erakustoki garrantzitsuenetan eta hainbat eraikin, plaza, parke eta lorategitan daude ikusgai.

Gizakiarekiko ardura

Naturaren behaketa eta gizakiarekiko ardura nagusitzen dira bere artelanetan, figurazioaren eta abstrakzioaren etengabeko uztarketan. Moore-ren unibertsoaren irudiak antzinatik datozela dirudien arren, gaurkotasunaren bizi-adierazpen sakonak dira.

Haren eskultura forma eta materialen etengabeko ikerketak eta irudien indar eta sakontasunak bereizten dute (barne-bizitza aberats batek suspertuak dirudite), ahurra eta ganbila maisuki kontrajarriz. Izan ere, Mooren artelanetan, espazioa irudiaren parte da.

 

 

Orria posta elektronikoz bidali

< * Bete beharreko alorrak

Eskerrik Asko.
artikuluan arrakastaz bidalita da.

cerrar ventana
Lagun iezaguzu hobetzen! Zure iritzia garrantzitsua da, eta horregatik eskertuko genizuke zure iritziak eta iradokizunak info@hiru.eus helbidera bidaltzea.

* Bete beharreko alorrak
cerrar ventana

 

¿Qué son los iconos de "Compartir"?

 

Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.

¿Para qué sirve cada uno?

  • facebook

    Facebook

    Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.

     
  • eskup

    Eskup

    Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.

     
  • delicious

    Twitter

    Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.

     
  • tuenti

    Tuenti

    Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.

     
  • technorati

    Google Buzz

    Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.

     
  • meneame

    Meneame

    Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.

     
 

 

cerrar ventana

Derechos de reproducción de la obra

 

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.

Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.

Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.

Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.

  Pribatutasuna

Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.

cerrar ventana