Joera zentraleko neurriak

Estatistika-parametroak izeneko zenbakizko neurri adierazkorrek estatistika-datu multzo baten ezaugarri orokorrak labur ditzakete. Besteak beste, joera zentraleko neurriek (batezbesteko aritmetikoa, moda, mediana) banaketa estatistiko baten gutxi gora beherako jokabidea zehazten laguntzen digute.

Zentralizazio-neurriak

Kokapen-neurriak, erdigunekoak edo zentralizazio-neurriak izeneko zenbakizko balioen inguruan estatistika baten balioak neurri zehaztugabean taldekatzen dira, batezbestekoak, alegia.

Batezbestekoa segidaren zenbaki txikien eta handienaren artean egon behar du eta bere kalkulu eta erabilera matematikoki errazak izan beharko dira.

Batezbesteko balioen bi mota nagusi dago:
  • Erdiguneko kokapen-neurriak: batezbestekoak (aritmetikoa, geometrikoa, koadratikoa, haztatua) mediana eta moda.
  • Erdigunetik kanpoko kokapen-neurriak: azpimarragarrienak koantilak dira.

Zentralizazio-neurriak irudian ikus daitekeenaren moduko frekuentzia-banaketen parametro adierazgarriak dira.

Batezbesteko aritmetikoa

Balio-segida baten gaiak batu eta emaitza balio kopuru osoagatik zatitzean, balio-segida horren batezbesteko aritmetikoa jakingo dugu.

Batezbesteko aritmetikoaren ikurra da.

x aldagaiak f1, f2, ..., fn ikurreko frekuentzia absolutuen bidez x1, x2, ..., xn, balioak hartzen baditu, balio horien batezbesteko aritmetikoa hurrengo moduan kalkulatuko dugu:

Batezbesteko haztatua

Estatistika-segida batzuetan balio guztiak ez dira garrantzi berekoak izaten. Horregatik, batezbestekoa kalkulatzeko balioak bere pisuaren arabera haztatuko ditugu, batezbesteko haztatua lortuz.

Aldagai bateko x1, x2, ..., xn, balioei p1, p2, ..., pn zenbakizko balioen bidezko pisua esleitzen badiogu, batezbesteko haztatua hurrengo moduan kalkulatuko dugu:

Mediana

Mediana aritmetikoa ez da beti estatistika-segida baten adierazlea izaten. Hura osatzeko mediana edo erdiguneko balioa izeneko zenbakizko balioa erabiliko dugu.

Balio ordenatuez osatutako multzoan, mediana segidaren erdigunean kokatutako zenbakizko balioa izango da, hura baino handiago eta txikiagoak diren balioen kopurua berdina izanik. Orokorrean, mediana Me ikurraz adieraziko dugu.

Balio-multzo bakoitzeko mediana bakarra dago. Handienetik txikienera edo txikienetik handienera ordenatutako balioen kopurua bakoitia bada, medianak segidan (n + 1)/2 posizioak duen balioa izango du. Balio-kopurua bikoitia bada, erdiguneko posizioan ez da bakar bat ere izango. Orduan, erdiguneko balioen arteko media aritmetikoa izango da mediana.

Balio segida baten medianaren zehaztapena.

Moda

Frekuentzia bati buruzko balio-segida batean, besteak baino frekuentzia handiagoa duen aldagaiaren balioari moda esango diogu. Moda Mo ikurraz adieraziko dugu.

Balio-kopuru batek hainbat moda izan ditzake. Moda bakarra duen balio-segidari unimodala edo moda bakarrekoa esango diogu; bi moda izanez gero, bimodala, etab.

Orria posta elektronikoz bidali

< * Bete beharreko alorrak

Eskerrik Asko.
artikuluan arrakastaz bidalita da.

cerrar ventana
Lagun iezaguzu hobetzen! Zure iritzia garrantzitsua da, eta horregatik eskertuko genizuke zure iritziak eta iradokizunak info@hiru.eus helbidera bidaltzea.

* Bete beharreko alorrak
cerrar ventana

 

¿Qué son los iconos de "Compartir"?

 

Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.

¿Para qué sirve cada uno?

  • facebook

    Facebook

    Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.

     
  • eskup

    Eskup

    Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.

     
  • delicious

    Twitter

    Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.

     
  • tuenti

    Tuenti

    Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.

     
  • technorati

    Google Buzz

    Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.

     
  • meneame

    Meneame

    Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.

     
 

 

cerrar ventana

Derechos de reproducción de la obra

 

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.

Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.

Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.

Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.

  Pribatutasuna

Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.

cerrar ventana