Informazio gehiago

Bazenekien...?
IS entre eta hastarekin

Izen-sintagma. Aditz-sintagma

Izen-sintagma eta aditz-sintagma era honetako (14. gaia ikusi) unitaterik garrantzitsuenak dira, esaldia existitu dadin ezinbestekoak diren subjektu eta predikatu funtzioa hurrenez hurren betetzen baitituzte.

Izen-sintagmako nukleoa

Izen-sintagmaren (IS) berezitasuna nukleotzat substantiboa (15. gaia ikusi) edo substantibo izaera duen hitza edukitzea da. Horrenbestez, izen-sintagmako nukleo gisa ere funtziona dezake: Me llevo esta [camisa] verde y aquella [camisa] de rayas).

Beste hainbat eratzaile

Izen-sintagmak nukleoaz soilik ala hau eta beste hainbat hitzez osatuta egon daitezke. Izen sintagmako nukleoa laguntzen duten hitzek bere albokoen funtzioa betetzen dute.

Auzokidea Definizioa Forma Determinatzaileak Substantiboen aurrean jartzen diren hitzak dira, hauek mugatu edo zehazteko. Artikuluak (la casa), erakusleak (aquella ventana), posesiboak (su cuarto), indefinituak (alguna persona), zenbakizkoak (siete días). Izenaren osagarriak (IO) Izen-sintagmako nukleoaren esanahia zehaztu, murriztu edo osatzen duten albokoak dira. Adjektiboa (casa verde), adjektibozko sintagma (una chica bastante inteligente), substantiboa (barco cisterna), izen-sintagma (Madrid, capital de España), preposiziozko sintagma (puerto de montaña), mendeko proposizioak (la vaca que muge).

Aposizioa

Substantiboa eta osatzen duen izen-sintagmaren artean loturazko elementurik ez dagoenean, aposizioan daudela esaten da:

  • Aposizio ez-murrizgarria: nukleoa zein osagarria pertsona ala gauza berari buruz ari dira, bigarrenak lehenengoak dionaren gauza bera esaten duelarik: Cervantes, el manco de Lepanto.
  • Aposizio murrizgarria: osagarria ez da nukleoarekin bat etortzen; aldiz, bere esanahia mugatu edo zehazten du, adjektibo batek egin zezakeen bezala: Coche restaurante; el río Amazonas.

Izen-sintagmaren funtzioak

Subjektua: El hombre es un bípedo implume.

Aditzaren osagarria:

  • Objektu zuzena: El público rodeó a los jugadores.
  • Zeharkako objektua: Pasó el balón al contrario.
  • Preposiziozko osagarria: Se adueñaron de la casa.
  • Osagarri zirkunstantziala: En tu casa no hay quien duerma.
  • Osagarri agentea: Fue despreciado por todo el mundo.

Atributua: Ese tío es una fiera.

Izenaren osagarria: La casa de muñecas.

Adjektiboaren osagarria: Está loco de atar.

Bokatiboa: ¿Acabas de fregar, papá?

Aditz-sintagma

Aditz-sintagma esaten zaio, bere nukleoa den aditzaren (10. gaia ikusi) inguruan dauden hitz-taldeari. Nukleo hori bakarrik ala aldatzen edo osatzen duten beste zenbait hitz eta sintagmekin lagunduta ager daiteke: Ven - Ven aquí - Ven aquí con tu hermano.

Izen-sintagmaren berezko funtzioa, esaldiko predikatuarena da predikatuarena da (12. gaia ikusi), beraz, sintagmako nukleoa, predikatuarena ere bada.

Aditz-sintagma kopulatiboa eta aditz-sintagma predikatiboa

  • Aditz-sintagma kopulatiboa (izen-predikatua) ser, estar edo parecer aditzekin egituratzen da. Aditz hauek aditz kopulatiboak deitzen dira, subjektua eta berari dagokion zirkunstantzia, nolakotasuna edo egoeraren arteko lotura gisa balio baitute eta atributu osagarriaren bitartez espresatzen da (12. gaia ikusi).

  • Aditz-sintagma predikatzailea (aditz-predikatua) nukleotzat aditz ez kopulatiboa duena da.

Aditz pseudokopulatiboak

Badira beste zenbait aditz, pseudokopulatiboak izenekoak, atributuzko funtzioa duten hainbat sintagmez jarraituta, ser, estar edo parecer aditzekin eratutako atribuzio-perpausen antzerako konfigurazio formala azaltzen dutela.

Aditz hauen artean, volverse, hacerse, ponerse, quedarse, mantenerse, resultar, salir, seguir, etab., aurki daitezke eta ondorengo ezaugarriak dituzte:

  • Bere esanahi lexiko predikatzailea galtzen dute: adibidez, mantenerse aditzak "iraunkortasunezko" esanahia dauka, baina mantener adizaren esanahi predikatzailea galtzen du.
  • Ez dute lo izen-eragatik atributuaren ordezkapena: ordezkapenak ondorengo esaldi ez-gramatikalak ematen ditu: El jugador se puso enfermo Þ*El jugador se lo puso.
Bidali
Zuzendu
Eskubideak

Orria posta elektronikoz bidali

< * Bete beharreko alorrak

Eskerrik Asko.
artikuluan arrakastaz bidalita da.

cerrar ventana
Lagun iezaguzu hobetzen! Zure iritzia garrantzitsua da, eta horregatik eskertuko genizuke zure iritziak eta iradokizunak info@hiru.eus helbidera bidaltzea.

* Bete beharreko alorrak
cerrar ventana

 

¿Qué son los iconos de "Compartir"?

 

Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.

¿Para qué sirve cada uno?

  • facebook

    Facebook

    Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.

     
  • eskup

    Eskup

    Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.

     
  • delicious

    Twitter

    Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.

     
  • tuenti

    Tuenti

    Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.

     
  • technorati

    Google Buzz

    Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.

     
  • meneame

    Meneame

    Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.

     
 

 

cerrar ventana

Derechos de reproducción de la obra

 

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.

Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.

Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.

Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.

  Pribatutasuna

Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.

cerrar ventana