Ordena Militarrak

Erdi Aroko erresuma gehienetan erregeek zaldungo ordenak sortu zituzten. Euskaldunok izan dugun erreinu bakarrean ere beste horrenbeste egin zuten: 1045. urte inguruan, esate baterako, Iruñeko errege Gartzia III.a Sanchez Naiarakoak Orden de Caballería de la Terraza fundatu zuen.

Erdi Aroan sortutako eta monjez osatutako erakunde militar-erlijiozkoei esaten zaie ordena militarra. Palestinako Leku Santuak eta hara zihoazen erromes kristauak babesteko eraiki ziren ordena horiek. Ordenako kideek bizimodu erlijiosoa eta ezpata batu egin zituzten, eta kutsu militar horrek gainerako ordena erlijiozkoetatik bereizten zituen (eskeko ordenak, ostalarien ordenak...).

Hilobi Santuaren Ordena izan zen lehenbizikoa, eta erabat itxuraldatuta bada ere, oraindik bizirik dirau. Ez zuen alabaina eraginik izan Euskal Herrian. Jerusalemgo San Joan Ordenak eta Tenpluko Zaldunen Ordenak, aldiz, eragin pixka bat izan zuten. Ordena nagusiak bi horiek ziren. 1099an sortu zen lehenbizikoa eta 1119. urte inguruan bigarrena. Tenpluko kideei tenplario ere esaten zitzaien. Turkiarrei eraso behar izan zietenean, hurrenez hurren Rodasko Ordena eta Maltako Ordena zeritzen.

Ordena horiek Vatikanoaren mendean ari ziren, beraz ez zuten erantzukizunik beren gotzainarekiko eta oso gutxi agintari politikoekiko. Kideek ordenari zegozkion ikur eta ezaugarriak zeramatzaten soinekoan eta armetan. Ordena militar horiek botere eta ondasun izugarriak pilatu zituzten eta beren eskumenean zeuzkaten lur eremu zabalak, hiriak, gazteluak eta gotorlekuak. Gerrakoan egiten zutena ezinago baliotsua zen, eta erregeak ez ziren ausartzen horien Maisu Nagusiei eta probintzietako Maisuei aurre egiten, aitzitik, anitz faborez eta abantailaz hornitzen zituzten. Eta horiei zieten bekaizkeriak bultzaturik desegin omen zuten, esate baterako, Tenpluko Ordena.

Ordenak, emeki-emeki, botererik eta egitekorik gabe geratu ziren Erdi Aroaz gero. Dena dela, horien eliz jaurgoek eta estatu batek, Maltak alegia, XIX. mende arte iraun zuten.

Espainian ere kutsu bereko hainbat ordena militar sortu zen mairu inbaditzaileei aurre egiteko: Santiago (1170), Calatrava, Alcantara... Fiteroko Raimundo abade santu izendatuko zutenak fundatu omen zuen Calatravako Ordena.

Bidali

Zuzendu

Eskubideak

Orria posta elektronikoz bidali

¿Qué son los iconos de "Compartir"?

Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.

¿Para qué sirve cada uno?

Facebook

Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.
Eskup

Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.

Twitter

Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.
Tuenti

Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.

Google Buzz

Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.
Meneame

Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.

Derechos de reproducción de la obra

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.

Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.

Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.

Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.

Pribatutasuna

Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.