Baiona eta Lapurdiren arteko bereizketa

Akitaniako Leonorren seme eta duke berri Lehoi-Bihotzaren erasoaldi militarrak bere helburua erdietsi zuen: 1177an Baiona indarrez bere mendera ekarri zuen. Ingeles printzeak Lapurdiko azken bizkontearen ordez errege funtzionario bat, ”bailli” esaten zitzaiona, jarri zuen agintean. Halaber, Lapurdiko bizkonterria administratiboki bitan zatitu zuen: Lapurdiko lurraldea bailliak gobernatzen zuen, Uztaritze hiriburu zuela (Uztarizko udaletxean burutu ziren Lapurtarren Biltzarrak 1790a arte), eta Baiona hiria, ofizial batek. Ingelesak agintean egon ziren bitartean demografiaren eta ekonomiaren abialdia handitu egin zen alde batetik eta, Baiona portu eremuaren autonomia administratiboa ere bai bestetik, Ingalaterrarekin zituen merkataritza harremanei eta bere udal foruari eskerrak.

Lapurdiko aitoren seme-alabek ez zituzten, ordea, gogoko ingelesak, eta hori dela eta, istilu eta matxinada handiak sortu ziren elkarren artean; lapurtarrek Champagne etxeko monarka nafarren laguntza izan zuten XIII. mende osoan zehar. Lapurdik eta Baionak elkarren artean interes ekonomiko desberdinak zituzten, eta horiek gaina jo zuten XIV. mendearen erdialdera, Baionak lur berri gehiagoz jabetu nahi izan eta ezin izan zuenean, hirian saltzeko sartzen ziren animaliei eta bizigaiei zerga berriak ipini nahi eta ezin izan zuenean, eta hori eta horrenbestez gerra zibila piztu zenean.

1449an, Frantziaren agindupean ari zen Foixko Gastonek ingelesen mendean zegoen Zuberoa okupatu zuen. Lapurtarrek bereari eusten leherrenak egin bazituzten ere, hurrengo urtean frantziarrak, Gixune indarrez azpian hartu eta Senpereko gaztelua erre ondoren, Baionaz izan ezik, Lapurdi osoaz jabetu ziren.

Frantsesek hitz eman ondoren Lapurdiren erakunde foralak errespetatuko zituztela, 1450ean lapurtarrek, Aiherrako Ituna deitzen dena izenpetu zuten frantziar Koroari eranstea. Frantziako erregeak Lapurdiko antolaketa politikoa, ohiturak eta eskubideak beste gabe arautu ondoren, Lapurdi Frantziaren mendean gelditu zen.

Baionak, azkenik, erreka jo zuen 1491n. Ingelesen mendean egon zenean izan zituen fabore eta abantaila guztiez gabetua geratu zen frantsesen azpira behartu zutenean. Bere forua murriztu zioten eta udal agintariak izendatzeko eskurik gabe geratu zen.

Orria posta elektronikoz bidali

< * Bete beharreko alorrak

Eskerrik Asko.
artikuluan arrakastaz bidalita da.

cerrar ventana
Lagun iezaguzu hobetzen! Zure iritzia garrantzitsua da, eta horregatik eskertuko genizuke zure iritziak eta iradokizunak info@hiru.eus helbidera bidaltzea.

* Bete beharreko alorrak
cerrar ventana

 

¿Qué son los iconos de "Compartir"?

 

Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.

¿Para qué sirve cada uno?

  • facebook

    Facebook

    Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.

     
  • eskup

    Eskup

    Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.

     
  • delicious

    Twitter

    Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.

     
  • tuenti

    Tuenti

    Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.

     
  • technorati

    Google Buzz

    Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.

     
  • meneame

    Meneame

    Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.

     
 

 

cerrar ventana

Derechos de reproducción de la obra

 

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.

Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.

Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.

Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.

  Pribatutasuna

Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.

cerrar ventana