Nekazaritza-motak

Funtsean, bi nekazaritza-mota daude produkzioari ematen zaion helburuaren arabera:

• Iraupeneko nekazaritza edo autokontsumorakoa: produkzioaren helburua nekazariaren beraren beharrak asetzea da.
• Merkataritzakoa: nekazariak merkatu eta industrietarako erabiltzen du bere jardueraren emaitza.

Landaketek behar duten ur-kantitateari dagokionez, honakoa izan daiteke sailkapena:

• Lehorreko laborantza: euri-uraren bitartez ureztatzen direnak dira (garia, mahatsa, olibondoak). Labore hauen etekinak oso txikiak dira.
• Laborantza ureztatua: kanal, ubide, ihinztagailu, eta abar.en bidez artifizialki ureztatzen direnak dira.

Ustiatzeko moduari erreparatuz, hiru laborantza-sistema ditugu:

• Txandaketa: lurraren emankortasuna bere horretan mantentzen da urtean zehar labore desberdinak txandakatuz, lur-zati bat lugorri utziz.
• Polilaborantza: lur-zati bakarrean bizi-iraupenerako beharrezkoak diren landare guztiak aldatzen dira.
• Monolaborantza: sail handiak laboratzen dira produktu bakarraz, merkatura bideraturik.

Nekazaritzako produktuak

Nekazaritzaren banaketa munduan

Nekazaritzako produkzio-eremu espezializatuetan, mundua gero eta banatuago dago.

Asiako hego-ekialdea. Tailandia, Vietnam, Kanbodia edo Birmania bezalako herrialdeek arroz-produkzio handiak dituzte. Hain zuzen, munduan oinarrizko elikadura gisa gehien erabiltzen den zereala da. Iparrean, Txina te-ekoizle handia da. Indonesian eta Singapurren kautxuaren eta palma-olioaren landaketak nabarmentzen dira.

Afrika. Kontinentearen iparraldean datil eta gariaren produkzioa garrantzitsua da, eta mendebaldean, aldiz, Gineako Golkoko herrialdeak kakao, kafe eta platanoen ekoizle handiak dira.

Amerika. Iparraldea gune garrantzitsua da munduan artoaren eta gariaren produkzioan. Kontinentearen hegoaldean kanabera azukrea, kafea, eta anakardoa, eta Argentinan garia.

Nekazaritzarako kooperazio- eta merkataritza-erakundeak mundu mailan

Munduko nekazaritza-produkzioaren espezializazioaren ondorioz, gero eta beharrezkoak dira nazioz gaindiko erakundeak mundu mailako merkataritza antolatzeko.

• Munduko Merkataritza Antolakundea (MMA). Estatuek merkataritza-liberalizazio hitzarmenak negoziatzen dituzten nazioarteko erakundea. Nekazal produktuak liberalizatzeko akordioak eztabaidarik handiena sortu dutenak dira.
• Elikadura eta Nekazaritzarako Erakundea (ENE). Nazio Batuen erakunde horren xedeak hauek dira: batetik, herritarren elikadura- eta bizitza-maila hobetzea eta bestetik, nekazaritza-ekoizpena gehitzea.
• Nazioarteko Nekazaritza Gunea. Analisi eta landa garapenaren behatokia da. Egoitza Euskadin dauka eta Europan, Asian eta Lationamerikan eta Afrikan ordezkariak ditu.

Nekazaritza, abeltzaintza eta arrantza EBn

Nekazaritza

Eskualde landatarrek Europako Batasuneko lurraren ehuneko laurogeia osatzen dute. Lau europarretatik bat lur horietan bizi da. Laborantza-sektorean ekoizpena, emankortasuna eta trukeak handiagotzen ari da Nekazaritza Politika Bateratuari (NPB) esker.

Zerealak dira EBko oinarrizko laborea. Hona hemen EBko labore nagusien banaketa.

Abeltzaintza

Abeltzaintzaren jarduera oso hedatuta dago Europako Batasunean. Beste herrialdeekin konparatuta, Espainia eta Grezia nabarmentzen dira ardi-aziendei dagokienez. Txerri-aziendak EBko erdialdeko eta iparreko herrialdeetan kokatzen dira batez ere: Alemanian, Herbehereetan edo Austrian, besteak beste.

Behi-azienden ustiapenari dagokionez, Britainia Handia, Frantzia eta Italiako iparraldea dira ekoizle nagusiak.

Arrantza

Meatzaritzarekin, nekazaritzarekin eta abeltzaintzarekin batera, arrantza ere lehen sektoreko elementu nagusia da. Honela banatzen da itsasoko arrantza:

• Alturakoa. Itsaso zabalean egiten da, Gran Sol bezalako kaletan, ipar Atlantikoan. Oso jarduera industrializatua da, eta benetako faktoria flotagarriak diren itsasontziak erabiltzen dira.
• Baxurakoa. Kostaldetik gertu egiten da, metodo tradizionalagoekin. Azkeneko hamarraldietan, zientziaren garapenari esker, lupia edo urraburua bezalako espezieak arrain-haztegietan hazi dira.

Nekazaritzako merkatuen erregulazioa

Nekazaritza eta abeltzaintza Europako Batasuneko ekonomien funtsezko parte bat dira. Horregatik, Nekazaritza Politika Bateratua (NPB) Europako Batasuneko erakunde-sistemako jarduera garrantzitsuenetarikoa da.

Nekazaritza Politika Bateratuaren helburuak

• Produktibitatea areagotzea.
• Bizimodu duina bermatzea nekazaritzako populazioarentzat.
• Merkatuak egonkortzea.
• Horniduren segurtasuna bermatzea.
• Kontsumitzaileari hornidurak arrazoizko prezioetan ziurtatzea.