Informazio gehiago

Extra
Giza populazioaren eboluzioa
Testa
Egia edo gezurra?
Extra
Euskadiko Biztanleria
Testa
Gezi bidez lotu

Munduko populazioa

Populazioaren ikasketa zientzia geografikoaren barnean lehen mailako interes bat suposatzen du. Giza geografiak populazioaren jatorria eta bere garapena aztertzen ditu, hala nola bere banaketa eta beste ezaugarri batzuk. Datu guzti hauek ezinbestekoak dira aurreikuspenak egiterakoan eta banaketa demografikoarekin harremana duten arazoak kontsideratzeko orduan.

Biztanleriaren dinamika

Jatorriko garaietatik, gizakien kopuruak handitzera jo du. Egoera normaletan, hazkuntza demografikoa oso geldoa izan ohi da, izan ere elikagaien eskuragarritasuna, osasun baldintza eta aurrerapen medikuen araberakoa da.

Garapen zientifikoak baldintza horiek hobe ditzake (eta hala egin du). Elikagaien produkzio handiago batek populazio handiago bat mantentzea baimentzen du. Aurkikuntza medikuek (eta batez ere bakunek) eta osasun egoera hobeek pertsonak luzaroago bizi daitezen egiten du.

Jaiotza eta heriotza-tasak

  • Jaiotza tasa: leku eta denbora zehatz batean, dagoen populazio totalaren eta bertan ematen diren jaiotzen arteko erlazioa da. Orokorrean milakotan adierazten da (¿).
  • Heriotza tasa: leku eta denbora zehatz batean, dagoen populazio totalaren eta bertan ematen dira heriotzen arteko erlazioa da. Orokorrean, ere, milakotan adierazten da (¿).
  • Populazioaren hazkuntza begetatiboa edo populazioaren hazkuntza naturala: jaiotza tasa eta heriotza tasen arteko ezberdintasuna da. Ehunekotan adierazten da (%). Orokorrean indize hau zenbaki positibo bat izaten da, nahiz eta gaur egun herrialde garatu batzuetan hazkuntza begetatiboak zenbaki negatiboak aurkezten dituen, honek dakarren populazioaren zahartze arriskuarekin.

Populazio dentsitatea.

Populazioaren eztanda mundiala

Historian zehar giza populazioak hazkuntza iraunkor baina geldo bat izan duela esan daiteke. XVII. mendeko industria iraultzak, aurrekaririk gabeko azkartasuna izan zuen hazkuntza demografikoa erraztu zuen garai baten hasiera suposatu zuen. XX. mendean zehar, munduko populazioa horren abiada handian hasi zen, ezen populazio eztandaz hitz egiten hasi baitzen.

Nekazaritza

Elikagaiak produzitzeko tekniken garapena XX. mendeko hazkuntza demografikoaren arduradun zuzena da.

Gehiegizko eta azkarregia den hazkuntza demografikoak arazo garrantzitsuak ekar ditzake:

  • Gosea.
  • Txirotasuna.
  • Lur falta.
  • Baliabideen ahitzea.
  • Kutsadura.
  • Guda, miseriaren eta gizarte ezberdintasunen ondorio moduan.

Populazioaren hazkuntzari ematen zaion irtenbide bat jaiotzeen kontrola da, Txina eta beste herrialde batzuetan jadanik inposatu dena. Baina bere eraginkortasuna mugatua da eta pertsona bakoitzak nahi bezainbeste seme izatearen eskubidearen mehatxu bat suposatzen du.

Nahiz eta gaur egun joera orokorra hazkuntza izan, aldakuntza demografikoak eskualde batzuetatik besteetara ezberdinak dira. Horrela, munduko eskualde batzuk hazkuntza tasa oso handiak dituzte (Asia, Afrika, Latinoamerika), bitartean, Europa, Ozeania eta Ipar Amerikako eskualde garatuetan, populazioa gelditzera edo jaistera jotzen du.

Hirietako masifikazioa

Hirietako masifikazioa populazio eztandaren ondorioa da.

Bidali
Zuzendu
Eskubideak

Orria posta elektronikoz bidali

< * Bete beharreko alorrak

Eskerrik Asko.
artikuluan arrakastaz bidalita da.

cerrar ventana
Lagun iezaguzu hobetzen! Zure iritzia garrantzitsua da, eta horregatik eskertuko genizuke zure iritziak eta iradokizunak info@hiru.eus helbidera bidaltzea.

* Bete beharreko alorrak
cerrar ventana

 

¿Qué son los iconos de "Compartir"?

 

Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.

¿Para qué sirve cada uno?

  • facebook

    Facebook

    Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.

     
  • eskup

    Eskup

    Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.

     
  • delicious

    Twitter

    Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.

     
  • tuenti

    Tuenti

    Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.

     
  • technorati

    Google Buzz

    Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.

     
  • meneame

    Meneame

    Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.

     
 

 

cerrar ventana

Derechos de reproducción de la obra

 

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.

Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.

Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.

Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.

  Pribatutasuna

Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.

cerrar ventana