Estatuak

Gizakiaren berezko joera sozialak dira populazio talde antzekoak Estatuetan instintiboki biltzearen arrazoia. Ezaugarri hau zibilizazioaren lehen momentuetatik eman da eta gizarte primitiboenen antolakuntza sozialean ere ikus daiteke oinarrizko estatu- sistema bat. Estatuen arteko ezberdintasunak sarritan gerra iturri izan dira, baina baita ere kultura eta artearen sorburu.

Estatu kontzeptua

Estatu bat lurralde zehatz bat, populazio eta baliabide guztiak barne, administratzen duen erakunde politiko bat da.

Estatuen jatorria kausa oso ezberdinetakoa da,

  • Fundazioa.
  • Konkista.
  • Oinordetza.
  • Banaketa.
  • Beste Estatu batzuen biltzea.
  • Independentzia edo burujabetza.

Estatu baten existentziak ez du baliorik komunitate internazionalak bere onarpena ematen duen arte.

Askotan "Estatu" terminoa "Gobernu" terminoarekin nahasten da eta errealitatean ez dira baliokideak, izan ere Gobernua estatu baten gestio erakundea besterik ez delako, eta estatua entitate nagusiago bat da.

Europa, 1991n SESB desagertu zenetik estatu berrien erakuntzagatik ezaugarritzen den lurraldea da.

Lurraldearen gestioa eta subiranotasuna: estatu motak

Lurraldearen gestioaren arabera, estatuak horrela bana daitezke:

  • Sinpleak: unitarioak eta zentralizatuak dira, Gobernu bakar batekin.
  • Konposatuak: hainbat Gobernu lokal dituzte koordinazio erakunde nagusi batekin. Batasunak, federazioak edo konfederazioak izan daitezke.

Estatuaren beste sailkapen mota bat subiranotasun kontzeptuan oinarritzen da:

  • Estatu subiranoak: guztiz independenteak diren herrialdeak.
  • Protektoratuak: kanpoko babesa duten estatu independenteak.
  • Koloniak: potentzia baten kontrolpean dauden estatuak.

Eskualdeak eta botere lokalak

Lurraldearen gestioak tamaina txikiko zatietan egindako banaketa administratibo bat eskatzen du: eskualdeak. Lurralde hauek botere lokalengatik zuzentzen dira, maila txikiagoko gobernu erakundeak, zenbait gaietaz arduratzen dira baina botere zentral edo gorenekoaren azken erabakiaren pean daude.

Erresumak eta botere lokalek herrialdearen arabera izen ezberdinak jaso ditzakete: departamenduak, komandantziak, probintzia eta abar.

Espainian, banaketa administratiboaren eskala ondokoa da:

 

  • Udalerriak: estatuaren banaketa administratibo txikiena, erakunde bakar batek gidatua. Udalerri bakarrean herri edo herri erakunde ezberdinak egon daitezke. Udalerriaren burua alkatea da.
  • Probintziak: tamaina txikiko lurraldeak zeintzuetan estatuaren konpetentziak gobernuaren ordezkari batek dituen.
  • Autonomi Erkidegoak: probintzia batzuen biltzea (Komunitate batzuk probintzia bakarrekoak dira), gobernu propio batekin.
  • Gobernu zentrala: Autonomi administrazioa koordinatzen du eta defentsa, kanpo harremanak, polizia osasuna eta abar bezalako gaien kontrol oso edo partziala du. Bere ordezkari nagusia Gobernuko lehendakaria da.

Estatu espainiarreko Autonomi Erkidegoen mapa.

Orria posta elektronikoz bidali

< * Bete beharreko alorrak

Eskerrik Asko.
artikuluan arrakastaz bidalita da.

cerrar ventana
Lagun iezaguzu hobetzen! Zure iritzia garrantzitsua da, eta horregatik eskertuko genizuke zure iritziak eta iradokizunak info@hiru.eus helbidera bidaltzea.

* Bete beharreko alorrak
cerrar ventana

 

¿Qué son los iconos de "Compartir"?

 

Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.

¿Para qué sirve cada uno?

  • facebook

    Facebook

    Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.

     
  • eskup

    Eskup

    Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.

     
  • delicious

    Twitter

    Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.

     
  • tuenti

    Tuenti

    Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.

     
  • technorati

    Google Buzz

    Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.

     
  • meneame

    Meneame

    Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.

     
 

 

cerrar ventana

Derechos de reproducción de la obra

 

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.

Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.

Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.

Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.

  Pribatutasuna

Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.

cerrar ventana