XX. mende hasierako nobela frantsesez

Lehen mende erdian, Paris kultur gune gailena izan zen munduarentzat. Sinbolismoaren ondare berritzailea mende hasiera arte luzatuko zen, Prousten obra handiaren bitartez. Gerra arteko garaian abangoardiek asaldatu egin zituzten arteak, eta Frantzia egoera horren behatoki paregabea bihurtu zen.

Proust eta mende arteko narratzaileak

Bigarren Mundu Gerra arte, bi jarrera izan ziren nagusi Frantziako kultur egoeran: kontserbadorismo espirituala eta katolikoa, batetik eta aurrerakoitasuna bestetik. Horren adibide dira XIX. mendeko trantsizio idazleak. Lehenengo taldekoak dira Paul Bourget (1852-1935) eta Maurice Barres (1862-1923); bigarrenean Anatole France dugu (1844-1924), eta berarekin batera Romain Rolland (1866-1944), Jean-Chistophe nobela luzearen egilea eta Nobel Sariaren irabazlea 1915ean.

Bi idazlek bereziki berritu zuten narratiba:

  • André Gide (1869-1951) garai hartako nahasmenaren adierazle da: katolizismora bihurtutako kalbindarra, ezkondua eta homosexuala, komunista eta stalinismoaren kritikoa. Literaturako Nobel Saria eskuratu zuen 1947an.

    Lan mamitsuen bidez bere baitako gatazka espiritualaren azterketa ironikoa egin zuen (El inmoralista, 1902; Los sótanos del Vaticano, 1914; Los monederos falsos, 1925). Teknika berriak erabili zituen, nobelaren barneko nobela, kasu.

  • Marcel Proust mendeko idazlerik handienetakoa da. En busca del tiempo perdido bere lan nagusiaren lehenengo liburukia 1913an argitaratu zen, eta azkena 1927an, egilea hil ondoren.

    Idazle beraren bizitza kontatuz, nobelak garaiko gizartearen berri zehatza ematen digu. Egitura konplexua da, subjektiboa eta ordura artekoaz oso bestelakoa, oroimenetik sortua: gertaerak tarteka azaltzen dira, sentsazioetan eta haiek eragindako oroitzapenetan oinarrituak.

Abangoardiako narratiba

Abangoardiako mugimenduek erabat asaldatu zituzten orduko forma artistikoak (34. gaia ikusi). Haientzat artea artearentzako aitzakia hutsa da, baina aldi berean agerian utzi nahi dute azalaren azpian sor datzan egia.

Surrealista nabarmenetako bat, Louis Aragon (1897-1982), baina, ohiko errealismoaz baliatu zen nobela askotan ideologia komunista adierazteko.

Jean Cocteau (1889-1963) poeta, dramagilea eta zinegilea izan zen. Haurtzaroaren oroitzapen autobiografikoa (Thomas el impostor, 1923), drogekin izandako esperientziak (Opium, 1929) eta garaiko gizakiaren etsipena (Los niños terribles, 1929) dira bere nobeletako gaiak.

Beste idazle batzuk: Raymond Roussel (1877-1933), Impresiones de África (1910) idatzi zuena; Georges Bataille pentsalari handiak (1897-1962) nobela erotiko bitxiak idatzi zituen (Historia del ojo, 1928; El azul del cielo, 1957); Raymond Queneauk (1903-1976) etengabeko saiakuntzak egin zituen lengoaiaren inguruan (Ejercicios de estilo,1947; Zazie en el metro, 1959).

Hogeita hamarreko hamarkada latza

Gertaera historiko gogorrek (gerra, krisi ekonomikoa) eta bilakaera artistikoek arrasto sakona utzi zuten mendearen lehen hereneko pentsaeran. R. Martin du Gardek (1881-1958) orduko garaia azaldu zuen Los Thibault nobela sailean (1922-1940). Literaturako Nobel Saria jaso zuen 1941ean.

Narratiba katolikoa sortzen da, forma tradizionalei heldurik, moralaren arazo sakonak aztertzen ditu (gaizkia, bekatua, misterioa); horretarako, probintzietako giroaz eta psikologia konplexuko pertsonaiez baliatzen da:

  • François Mauriac (1885-1970): Nudo de víboras (1932). Literaturako Nobel Saria irabazi zuen 1952an.
  • George Bernanos (1888-1948): Bajo el sol de Satán (1926), Diario de un cura rural (1936).
  • Julien Green (1900-1998): Medianoche (Gauerdia) (1936), Moira (1950).

    Politikaren gorabeherek (faxismoa, iraultzak) konpromisodun narratiba sorrarazi zuten, alde batekoa zein bestekoa:

  • André Malraux bere bizimodu egongaitza azaldu zuen bi lanetan: Giza Izatea (1933), idealismo politikoren gaineko hausnarketa aparta, eta La esperanza (1938), Espainiako gerra zibilaren ingurukoa. Saiakerak eta oroitzapenak ere idatzi zituen (Antimemorias, 1971).
  • Antoine de Saint-Exupéry (1900-1944) hegazkinlaria zen, eta bere jardueraren berri eman zuen bi lanetan Vuelo nocturno, (1931); Tierra de hombres, (1939). Ospea, haurrentzako ipuin moral batek eman zion: El principito (1943).
  • L.-F. Destouches, "Celine". Muturreko anarkista izanik ere, nazien alde agertu zen. Bere izaera hezikaitza Viaje al fin de la noche (1932) eta Muerte a crédito (1936) lanetan ageri da, lengoaia biziki berritzailea eta oso egitura librea erabiliz.
  • Pierre Dreu La Rochelle (1893-1945). Berau ere izaera asaldatzailekoa, surrealismoan eta drogen munduan ibili zen. Bigarren Mundu Gerran bat egin zuen faxismoarekin. Bere obrarik onena Memorias de Dirk Raspe da (1966).
 

El principitoLIBURUTEGI NAZIONALA, MADRIL.

Bere estilo konplexu eta landuarekin, Marcel Proustek inguruaren azalpen xehe-xeheak eta azterketa psikologiko zorrotzak uztartzen ditu.

Orria posta elektronikoz bidali

< * Bete beharreko alorrak

Eskerrik Asko.
artikuluan arrakastaz bidalita da.

cerrar ventana
Lagun iezaguzu hobetzen! Zure iritzia garrantzitsua da, eta horregatik eskertuko genizuke zure iritziak eta iradokizunak info@hiru.eus helbidera bidaltzea.

* Bete beharreko alorrak
cerrar ventana

 

¿Qué son los iconos de "Compartir"?

 

Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.

¿Para qué sirve cada uno?

  • facebook

    Facebook

    Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.

     
  • eskup

    Eskup

    Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.

     
  • delicious

    Twitter

    Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.

     
  • tuenti

    Tuenti

    Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.

     
  • technorati

    Google Buzz

    Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.

     
  • meneame

    Meneame

    Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.

     
 

 

cerrar ventana

Derechos de reproducción de la obra

 

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.

Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.

Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.

Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.

  Pribatutasuna

Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.

cerrar ventana