Informazio gehiago
Errealismo politikoa eta utopia
Europako gizartea
XV. eta XVI. mendeen artean, Europako gizarteak harrigarrizko bilakaera izan zuen, hiru gertaera garrantzitsu hauek sortua:
- Mundu Berriaren aurkikunde geografikoak.
- Estatu nazionalak (Frantzia, Espainia, Ingalaterra) agertzea, zabalera handikoak eta burujabe bakar baten esku boterea uzten zutenak.
- Erreforma protestantea, mendebaldeko kristauteria eta gizarte zibila banatzen zituena.
XV. eta XVI. mendeen arteko Estatuaren eta giza-antolaketaren hiru kontzepziorik garrantzitsuenak ondoko hauek ziren:
- Makiavelori lotutako errealismo politikoa: etika kristaua eta politikoa banatzea proposatu zuen.
- Utopismoa: Tomás Morori zegokiona, printzipio arrazionaletatik eta erlijiosoetatik gizartea erro-errotik aldatzea proposatzen zuen.
- Eszeptizismoa: Montaignek defendatua, arrazoi dogmatikoa eta balore absolutuak kritikatzen zituen.
Makiavelo. Politikaren kontzepzio enpirikoa
Florentziako errepublikaren idazkaria izan zen, Médici-ak itzuli ziren arte, bizitza publikotik bota egin zutenak. Erretiroan, Makiavelok (1469-1527) Printzea idatzi zuen, Estatuaren jatorri eta mantentzearen deskripzio errealista eta egiatia ematen zuen tratatu politikoa. Horren helburua Italiaren eta Florentziaren porrot politiko-militarraren arrazoiak azaltzea zen, baita birsortze politikoa egiteko bidea ematea ere. Makiavelo hil egin ondoren argitaratu zen liburua, eta Clemente VIII. Aita Santuak kondenatu egin zuen. Makiaveloren kontzepzio politikoa puntu hauetan oinarritzen zen
- Platonek eta Aristotelesek proposatutako ereduei eta teoria abstraktuei uko egitea.
- Erromaren historiaren legatu politikoa berreskuratzea eta eguneratzea.
- Errealitatearen ikerketa enpirikoa egitea, ilusiorik edo engainurik gabe.
- Gizakiaren kontzepzio pesimista: gizakia handinahikeria, pasio eta desio asegaitzengatik jarduten da.
- Politika eta etika banaturik egotea.
- Estatuaren arrazoia: bizikidetasuna bermatzeko, herriaren segurtatzeak eta zaintzeak lehentasun osoa zuten.
Bizikidetasuna segurtatzea eta zaintzea lortzen zen puntu hauei esker:
- Zuhurtasun politikoa: etorkizuneko egoerak aurreikusteko gaitasuna, aukera-zentzua eta patuaren joan-etorrien aurrean beharra onartzea eskatzen zituena.
- Birtutea: printzearen indarra, azkartasuna eta ausardia, ustelkeriarik gabeko estatuko ordena ezartzeko.
- Armada: segurtasunak biztanleek osatutako armadak bermatua izan behar du.
Tomás Moro. Beste gizarte bat
Legelaria, Estatu-gizona eta Rotterdam-eko Erasmo-ren laguna, Tomás Mororen (1480-1535) obrarik garrantzitsuenak, Utopia (1516an argitaratuta), Humanismo kristauaren eskakizunak eta epikureismo eta estoizismoarenak lotzen zituen. Utopia (inon ere ez ) liburuak gizarte garaikidea, Ingalaterrakoa bereziki, kritikatzen zuen.
- Biztanleriaren talde askoren pobretasuna salatu zuen.
- Gudek sortzen zituzten boterearen batasuna eta estatuaren espantsionismoa zentsuratu zituen.
Morok proposatutako antolaketa sozialaren eta politikoaren eredua, aurkitutako gizarte aborigenetan oinarritzen zen, eta ondoko ezaugarri hauek zituen:
- Gizarte zuzen, anaikor, berdintzaile eta jasanbera da.
- Dirurik eta jabetza pribaturik gabekoa.
- Lana derrigorrezkoa guztiontzat.
- Karguak hautatuak.
- Heziketa unibertsala.
Tomas Mororen familia, Rowland Lockey, 1593.
Montaigneren kontserbadorismoa
Montaigne-k (1533-1592) ikuspuntu berri bat ordezkatu zuen Errenazimenduan. Saiakerak liburuan gogoeta askean eta subjektiboan oinarritutako generoa sortu zuen. Humanismotik abiatuta, antzinako eszeptizismoaren eragina (Pirrón eta Sexto Empírico) hartu zuen, gizakiaren jakintza mugatzeko eta balore moral absolutuak dituen sistemak kritikatzeko. Tradizio erlijiosoari lotura ez dogmatikoaren alde zegoen, baita berritasunetatik urrundutako kontserbadorismoaren ere.
Montaigneren erlatibismo kulturala eraso bikoitz honetan ikus zitekeen:
- Etnozentrismoari egindakoan.
- Antropozentrismoari egindakoan.
Animaliaren gaitasuna eta bikaintasuna defendatzen zituen bitartean, gizakiaren eta bere duintasunaren irudi bat eman zuen bi urrats hauen bidez:
- Jokaera publikoak kontzientzia unibertsalak sortutako ohituraren menpe egon behar zuen.
- Barruko bizitzak aurreiritzirik gabeko berezko nortasuna osatzen zuen.
Gizakiaren duintasuna, beraz, ohituraren menpe egotean eta arrazoiaren judizio kritikoa mantentzean zetzan, berezko ni askearen sortzeko nahian.
Orria posta elektronikoz bidali
¿Qué son los iconos de "Compartir"?
Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.
¿Para qué sirve cada uno?
Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.
Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.
Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.
Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.
Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.
Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.
Derechos de reproducción de la obra
-
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.
Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.
Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.
Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.
Pribatutasuna
Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.