Jose Migel Barandiaran

Apaiza, antropologoa eta euskal etnologoa, Jose Migel Barandiaran Ataungo (Gipuzkoa) Perune-Zarre baserrian jaio zen 1889ko abenduaren 31n. Familia xume batean hezi zen. Haurtzaroa kristau giroan pasa zuen, baina aspaldiko mito eta tradizioz inguraturik.

Jose Migel Barandiaran

Ataungo Perurena-Zarre baserria (Gipuzkoa)
Iturria: Koldo Mitxelena

Lehendabiziko urteak

Barandiaranek herriko eskolan ikasi zuen. 14 urterekin apaiz joatea erabaki eta Baliarraingo Ikastetxean sartu zen. Handik Gasteizko Apaiztegira joan zen, eta Filosofia eta Teologiako ikasketak egin zituen. Bitartean, eta bere kasa, irakasle-eskolako ikasketak egin zituen.

Teologia ikasketen erdian ordura arteko kristau sinesmen trinkoa zalantzan jarri zuen. Hau izan zen geroago Erlijioen Historia ikasteko arrazoia. Horretaz gain arreta ez zuen soilik horretan jarri nahi izan eta hori dela eta, bere herria ikertzea erabaki zuen, kristautasunak bereganatutako erlijio zaharren ondareak bizirik irauten zutela uste baitzuen.

Orduantxe ireki ziren aurrerantzean jarraituko zituen bi ikerketa bide garrantzitsuenak: Euskal Herriko Etnografia eta Arkeologia. Urte bete geroago apaiz egin zen, eta Burgosera bidali zuten Teologiako ikasketak egitera.

Arantzadi, Barandiaran eta Eguren

1916an Barandiaranek behin betiko bideratu zituen euskal etnografia eta historiaurreko ikerketak. Urte hartako udan, Aralarren, Argabi izeneko lekuan, bederatzi trikuharri aurkitu zituen. 1917ko abuztuan, Jose Migel Barandiaranek, Enrique Eguren eta Telesforo Arantzadik elkarrekin ekin zioten Gipuzkoako Aralarren zeuden trikuharrien indusketari. Horrela osatu zen Arantzadi-Barandiaran-Eguren Historiaurreko Ikerketa lan-taldea. Hurrengo 20 urteetan elkarrekin aritu ziren indusketak eta ikerketak egiten, 1936. urtean gerrateak sakabanatu arte.

Jose Migel Barandiaran

Barandiran Ekaingo kobetan (1969)
Iturria: Koldo Mitxelena

Obra zientifikoagoak

Pixkanaka aurretik egindako ikerketak maila zientifikoagoa hartu zuten. Pausu garrantzitsu honen ondorioz, Euskal Herrian, ondorengo haitzulo eta megalitoen indusketa sistematikoak burutu ziren: Santimamiñe, Lumentxa, Venta Laperra eta Trebiñoko haitzulo artifizialak. Aralar, Elosua-Plazentzia, Ataun-Burunda, Altzania, Urbia, Balabieta, Kalamua, Auritz, Arizperri, Gomti, Aralar, Urbasa eta Entziako dolmenen miaketetan ere parte hartu zuten. Gainera, induskaturiko materiala aztertzeko, museo ugari bisitatu zituen Frantzian, Suitzan, Alemanian eta Austrian, batzuetan bakarrik, besteetan, berriz, Arantzadirekin.

Jose Migel Barandiaran

Euskal etnologiako ikastaroak ematen Nafarroako Unibertsitatean (1954)
Iturria: Koldo Mitxelena

Eusko Folklore Elkartea sortu zuen, eta Anuario de Eusko-Folklore aldizkaria argitaratu zuen. Honekin batera Eusko-Folklore. Materiales y Cuestionarios argitalpena ere zabaldu zuen.

1924an Eusko Folkloreko egoitza berria Gasteizko Arte eta Lanbide Eskolan eraiki zen. Urte berean eta toki berean, Jose Migelen agintaritzapean, Eusko Ikaskuntzako Prehistoria Ikerketa Zentroa sortu zen. Pixkanaka bere ikerketa lanak gero eta ospe handiagoa lortzen joan ziren Europako Etnografia Ikerketa Zentroetan. 1930ean Madrilgo Museo del Pueblo Español erakundeko Patroi Nagusi izendatu zuten, eta handik gutxira, Londresko Antropologia eta Etnologia Biltzarreko Kontseilu Orokorreko kide.

Jose Migel Barandiaran

Barandiaran Agustin Zumalde, Eusko Ikaskuntzako Idazkari Nagusiarekin
Iturria: Koldo Mitxelena

Urte horietan Gasteizko seminarioan bizimodua zeharo aldatu zen. 1930ean egoitza berriarekin, irakasleriaren aldaketa handia egon zen, egungo denborarekin lotura estuagoa zuen irakaskuntza nagusituz. Hurrengo urtean Errepublika aldarrikatu zen eta ezkutuan zegoen apaizen kontrako jarrera zabaldu egin zen.

Erbestea

Behe Pirinioetako departamenduan eta Saran pasa zituen Gerra Zibileko urteak. Urte horietan Frantziako Hezkuntza Ministerioren aginduz eta Monumentu Historikoen Batzordekide gisa, Behe Pirinioetako Monumentu Megalitikoen inbentarioan parte hartu zuen.

Ikerkuntzaren arloan, 1946ean Ikuska, Euskal Ikerketarako Institutua sortu zuen. Garai honetan Jose Migel Barandiaranek Nazioarteko Biltzar eta Hitzaldi ugaritan parte hartu zuen, esate baterako, Londresen, Oxforden, Parisen (hiru aldiz), Bruselan (bi aldiz)¿Eta1917an beste aldizkari bat sortu zen zuen: Eusko-jakintza.

Itzulera

17 urte luze kanpoan pasata, 1953ko urrian jaioterrira itzuli zen. 1956an Arrasateko Lezetxikiko aztarnategi garrantzitsua industeari ekin zion eta 1960an Errenterian Aitzbitarten hasi zen lanean.

Jose Migel Barandiaran

Barandiran bere etxean
Iturria: Koldo Mitxelena

Azkeneko urte horietan, eta 1975. urtera arte, Jose Migel Barandiaranek indusketa-ekitaldi multzoa burutu zuen Gipuzkoan, Araban eta Bizkaian. Gainera, Arantzadi Zientzia Elkartean ikerketa etnografikoak ere bultzatu zituen, eta Eusko-Folkloreko urtekaria berrargitaratzen hasi zen.

Euskal Atlas Etnografikoa sortu zuen, eta handik gutxira, landa-ikerketak aurrera eramateko helburuarekin, Nafarroako Etniker taldea sortu zuen.

Jose Migel Barandiaran

Euskal Herriko etniker taldeen bilera orokorra

Lan horiek akademikoki ere beren onespena jaso zuten Euskal Herriko Unibertsitateak, Deustukoak (1978) eta Konplutenseak (1987) emandako Honoris Causa doktoregoarekin.

Fundazioa

1988an Eusko Ikaskuntzak eta Jose Migel Barandiaranek Erakunde kultural pribatu bat sortu zuten honek egindako lan zientifiko handiaren esker ona aditzera emateko: Jose Migel Barandiran Fundazioa. 1989. urtean Mitos del Pueblo Vasco lana argitaratu zuen, eta 100 urte paseak zituenean Ezkurra herrixkari buruzko ikerlan etnografiko bat prestatzen aritu zen inprimategira eramateko.

Jose Migel Barandiaran

Barandiaran zahartzaroan
Iturria: Koldo Mitxelena

1991ko abenduaren 21n hil zen Jose Migel, 102 urte betetzeko hamar egun falta zituenean.

Orria posta elektronikoz bidali

< * Bete beharreko alorrak

Eskerrik Asko.
artikuluan arrakastaz bidalita da.

cerrar ventana
Lagun iezaguzu hobetzen! Zure iritzia garrantzitsua da, eta horregatik eskertuko genizuke zure iritziak eta iradokizunak info@hiru.eus helbidera bidaltzea.

* Bete beharreko alorrak
cerrar ventana

 

¿Qué son los iconos de "Compartir"?

 

Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.

¿Para qué sirve cada uno?

  • facebook

    Facebook

    Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.

     
  • eskup

    Eskup

    Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.

     
  • delicious

    Twitter

    Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.

     
  • tuenti

    Tuenti

    Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.

     
  • technorati

    Google Buzz

    Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.

     
  • meneame

    Meneame

    Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.

     
 

 

cerrar ventana

Derechos de reproducción de la obra

 

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.

Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.

Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.

Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.

  Pribatutasuna

Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.

cerrar ventana