Pintura inpresionistaren ezaugarriak

Askotan nahastu eta nahasi egiten diren korronte multzo bat biltzen du arte inpresionistak. Horrek estilo honen barnean inpresionismoaren ezaugarririk ia bete ez zuten pintoreak sailkatzea eragin zuen. Lehenengo eta behin, inpresionista deitu zitzaien 1874 eta 1886 artean, Areto Ofizialaren alternatiba bezala, egin ziren erakusketetan euren lanak aurkeztu zituzten artistei. Areto Ofizialean erakundeen onarpena zuen artea bakarrik zegoen ikusgai.

• Premisak: argiaren efektuaren aldaketak eragiten duen ondorioa biltzea zen bere helburu nagusia. Bizkor lan egiteko aukera ematen zuten teknikak erabili beharra eragin zuen horrek, argitasun une hori mihisean islatuta gera zedin.
• Gaiak: natura eta eguneroko bizitzaren egoerak ziren gai nagusiak. Horiek adierazteko, batzuetan adierazitako errealitatearen zati batzuk bakantzen zituzten, bere ezaugarri plastikoak bakarrik azpimarratzeko asmoz.

Arte garaikidearen historian, inpresionismoa, margolanen edukia edo gaiak modernizatu beharrean, arreta osoa formaren bilakaeran jarri zuen lehenengo arte mugimendua izan zen. Horregatik esan ohi da inpresionismoa dela abangoardiako korronte guztien jatorria. Horrez gain, aipatu beharrekoa da pintura inpresionistak korronte errealista eta naturalisten bilakaeraren amaiera eragin zuela.

 

Edouard Manet, Argenteuil, 1874 (Arte Ederretako Museoa, Tournai).

Margolari inpresionisten sailkapena

Egin diren arte inpresionistaren antolaketen erregulartasun eskasa dela-eta, komenigarria da aurretik sailkapen bat egitea. Hiru talde nabarmendu behar dira sailkapenean:

• Inpresionista puruak: beraien lan guztietan estilo berdina mantendu zutenek osatzen dute talde hau. Ondorengo hauen lana azpimarratu behar da: Claude Monet (1840-1926), Camille Pisarro (1830-1906) eta Alfred Sisley (1839-1899).
• Lehenengo belaunaldia: 1830eko hamarkada inguruan jaio ziren eta momenturen batean arau inpresionistak bete zituzten artistak biltzen ditu talde honek. Ondorengo hauek dira talde honetako artistarik aipagarrienak: Edouard Manet (1832-1883), Edgar Degas (1834- 1917), Pierre Auguste Renoir (1841-1919), Paul Cézanne (1839-1906) eta Jean-Frédéric Bazille (1841-1870).
• Bigarren belaunaldia: 1850eko hamarkada inguruan jaio ziren artistek osatzen dute. Postulatu postinpresionistak defendatzen zituztenak edo inpresionismoaren aurkako agerraldiak zirenak biltzen ditu talde honek. Honako hauek nabarmendu behar dira: Paul Gaugin (1848-1903), Vincent van Gogh 1853-1890), Georges Seurat (1859-1890), Paul Signac (1863-1925) eta Henri de Toulouse-Lautrec (1864-1901).

 

Camille Pisarro, Operaren Etorbidea, 1872 (Arte Ederretako Museoa, Reims).

Sinbolismoa

1880. hamarkadatik aurrera, artearen munduan, naturalismo inpresionismo bikotearen aurkako erreakzio bat agertu zen. Erreakzio horretan sinbolistak nagusitu ziren, zeintzuek espiritualtasunaren berreskuratzea eta edukin mistiko eta irrazionalen oroipenetara itzultzea aldarrikatzen zuten, eta bestetik, inpresionistak defendatu zuten argia eta plasikaren goraipenaren kontrako jarrera baten alde agertu ziren.

Sinbolismo piktorikoaren alorrean, eboluzio estilistiko desberdinetik etortzen diren zenbait artista azpimarratu behar da. Hauek, beren produkzioaren aldiren batean, korronte honen premisa estetikoetan sakondu zuten.

• Gustave Moreauk (1826-1898) baliabide kromatikoen erabilpenean oinarritu zuen bere estiloa.
• Odilon Redon (1840-1926). Sortze misteriotsua garatu zuen, marrazkietan eta grabatuetan oinarritutakoa.
• Gustav Klimtek (1862-1918) modu sinbolistan agertu zuen bere bilakaeraren jatorria. Bilakaera horrek postulatu modernista eta espresionistetara bideratu zuen.
• Edvard Munch (1863-1944). Sinbolismotik abiatu bazen ere, espresionisten aurrekari argienetariko bat bihurtu zen hau ere.
• James Ensorrek (1860-1949) izaera irudikorra zuen lana egin zuen. Ironiaz beteta zeuden bere margolanak eta XX. mendeko pinturaren bilakaeraren bideak ematen zituen aditzera.

 

Gustave Moreau, Salome Herodesen aurrean dantzan (Bilduma pribatua, New York).

Inpresionimo aurkako erreakzio

Sinbolismoarekin batera, inpresionismoaren aurkakoak ziren beste joera batzuk ere garatu ziren. Garai hartako maisu bikain batzuek korronte horietan parte hartu zuten, eta paradoxa dirudien arren, estilo inpresionistaren barnean sailkatu izan ohi dituzte artista hauek:

• Paul Gauguin (1848-1903) izan zen plastikaren ikusmolde oso pertsonala sortu zuen artistetariko bat. Martinikara eta Tahitira egin zituen bidaiek oso ondorio exotikoak izan zituzten bere artean.
• Vincent van Goghek (1853-1890) artea argiaren bilaketa etsia balitz bezala ulertu zuen. Bizitza latza izan zuen eta bere buruaz beste egitera eraman zuen horrek.
• Henri de Toulouse Lautrec (1864-1901). Hiriko espresionismoaren forma bereziaren ordezkari nagusia bihurtu zen; adierazpen modu horren gai nagusia Pariseko gaueko bizitza izan ohi zen.

Inpresionismoaren ondorengo bilakaeraren aldaera osagarrietariko batzuk honako hauek izan ziren: neoinpresionismoa eta puntillismoa. Bi korronte horietan nabarmendu beharreko artistak Georges Seurat (1859-1890) eta Paul Signac (1863-1925) izan ziren. Horrez gain, ezin ahaz daiteke Nabisen taldea; hitz horrek hebreeran "profeta" esan nahi du. Talde hau XIX. mendearen azken abangoardian sortu zen eta bere ezaugarri nagusia gai exotiko eta ekialdekoak gustukoak izatea zen, eta ondorengo hauek izan ziren ordezkari nagusiak: Paul Sérusier (1863-1927), taldea inspiratzaile nagusiarekin, Gauguinekin lotu zuena; Maurice Denis (1870-1943); Pierre Bonnard (1867-1947); eta Edouard Vuillard (1868-1940).