XIX. Mende bukaerako Frantziar poesia

Bihurrikeria erromantikoaren porrotaren ondoren, XIX. mendeko nobelagileak munduaren behaketa errealista egiten hasi ziren, Frantziako poeta sinbolistek beren barnea aztertu eta edertasuna hitzaren bitartez bilatzen hasi ziren XX. Mendeko poesiari atea zabalduz.

Berriztapen poetikoaren hastapenak: Baudelaire

Charles Baudelaire, poeta paregabea izateaz gain, arte kritiko azkarra eta estetikako teorikoa izan zen. E. A. Poe itzuli zuen eta El spleen de París (1863), prosa poetikoen bilduma idatzi zuen.

Bere poesia liburu bakarraren ondorioz, etengabe zabaldua izan zen Las flores del mal, lizunkeriagatik auzipetua izan zen, eta poesia modernoari hasiera eman zion erromantizismoaren ondasuna zabalduz eta gaindituz:

  • Inspirazioa sortze artistikoan adimenaz osatua egon behar du.
  • Poesiak bizitzaren zentzua azaldu behar du, baina formaren zentzu finari uko egin gabe.
  • Alde egiteko grina izugarria, bidaiak, gehiegikeriak, heriotza izateaz gainera, burgesiaren eta industriaren errealitate berria ere azter daiteke.
  • Eguneroko hizkera poesian sartzen da.
  • Erromantizismoaren bizi-larritasuna kontzeptu berriekin aberasten da: jendetza, hiriko bakardade anonimoa, herritarren gogaitasuna.

Mende bukaerako poesiaren korronteak

Baudelaireren ondoren poesia joera ezberdinak sortzen dira, baina denek ezinezko edertasun perfektua bilatzen dute.

  • Parnasianismoa (Leconte de Lisle, Th. Banville, J. M. De Heredia): erromantizismoa ez bezala, pasibotasunik eza eta klasizismoaren ezaugarriak dituen ideal poetikoa defenditzen du.
  • Dekadentismoa (I. Ducasse, Ch. Cros): mugimendu bihurria eta estetizista, dandismoa eta buhameria bizimodu bezala onartuta irrazionala misteriotsua eta exotikorantz alde egiten duena.
  • Sinbolismoa (J. Laforgue, J. Moréas, E. Verhaeren): geroagoko fase bat da, hausnarketa poetiko handiagokoa. Lirika, zentzumenaren eragileen adierazle bezala hartzen da ( forma, musika, kolorea, ikusmen efektuak), metafora, sinestesia eta bertso librearen bitartez, besteak beste.

Poeta madarikatuak

Poesia berriaren arrakasta poeta madarikatuek bultzatu zuten (1884), hau da, Verlainek bere figura nagusienei egin zizkien azalpen biografiakoen seriea.

  • Paul Verlaine (1844-1896), gaztaro buhameriaren ondoren, lasaitasunean bizi zen burgesiaren familiako aita bihurtu zen. 1872an dena utzi eta Rimbaud gaztearekin alde egin zuen. Bere amorantea egin zen eta azkenean tiro batez zauritu zuen. Kartzelatik atera ondoren bere bizitzan tartekatu ziren bere obra literarioak eta miseriaz beteriko buhameria, krisi bortitzak eta mota guztietako gehiegikeriez gain.

    Bere obraren ekarpenik handienak dira: musikalitatea poesiaren muina dela aldarrikatzea, kolonialismo lirikoaren zentzua eta nagitasun malenkoniatsua.

  • Arthur Rimbaud (1854-1891) meteoro bat bezala igaro zen literaturatik, iheskor eta itsugarria. Nerabe besterik ez zenean alde batetik bestera ibili zen, Verlaine ere bere atzetik eraman zuelarik denbora batean. Gaztetan idatzitako poesiek Parisko aretoetan lilura handia sortu bazuten ere, hogei urte bete zituenean betirako utzi zuen poesia, mundutik bidaiatzeko soldadu edo kontrabandista bezala. Minbiziaz jota, Frantzian hiltzera joan zen.

    Apenas lau urtetan idatzi zituen poemak Verlainek argitaratu zituen Una temporada en el infierno eta Iluminaciones liburuetan. Askatasun formal handikoak eta irudiz beterik, bere ametsezko bertso ameslariek gizakiaren atal irrazionaletan sakontzen dute.

Mallarme eta edertasunaren drama

Stephane Mallarmeren bizitzak (1842-1898), funtzionarioa eta ingeles irakaslea, ez du aipatzeko gauzarik, gauak idazten pasarazten zion bere insomnio kronikoa izan ezik.

Bere obran erabateko edertasuna bilatzen du, poesia hutsa, gero eta itxiagoak bihurtzen diren poema batzuen bitartez, hitz poetikoa ez den guztia baztertzen joaten dena. Bere birtuosismoa dela eta, poesietako forma tipografikoa ere aldatzera iristen da.

Hala ere, bilatzen zuen "obra perfektua" egiteko ezinaz konturatzen zenez, bere azken urteetan oinazea eta depresio itzelak jasan zituen. Dena dela, sinbolistek hitzean zeukaten fedea abangoardien eta poesia modernoaren oinarri bihurtuko zen.

Stephane Mallarmeren erretratua, Manetek egina.

Orria posta elektronikoz bidali

< * Bete beharreko alorrak

Eskerrik Asko.
artikuluan arrakastaz bidalita da.

cerrar ventana
Lagun iezaguzu hobetzen! Zure iritzia garrantzitsua da, eta horregatik eskertuko genizuke zure iritziak eta iradokizunak info@hiru.eus helbidera bidaltzea.

* Bete beharreko alorrak
cerrar ventana

 

¿Qué son los iconos de "Compartir"?

 

Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.

¿Para qué sirve cada uno?

  • facebook

    Facebook

    Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.

     
  • eskup

    Eskup

    Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.

     
  • delicious

    Twitter

    Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.

     
  • tuenti

    Tuenti

    Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.

     
  • technorati

    Google Buzz

    Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.

     
  • meneame

    Meneame

    Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.

     
 

 

cerrar ventana

Derechos de reproducción de la obra

 

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.

Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.

Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.

Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.

  Pribatutasuna

Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.

cerrar ventana