Informazio gehiago

Extra
XX. mende hasierako emakumeen poesia

Modernismo hispanoamerikarra

Modernismoa literatura hispanoamerikarraren adin nagusitasuna dela esan daiteke. Azpikontinentean, lehenengo aldiz, bertakoa den literatur mugimendu bat garatzen da, eta Espainian eragina izango du, eta ez alderantziz, ordura arte ez bezala. Gainera, XX. mendeko poesia bikainerako atea irekitzen du mugimendu honek.

Modernismoaren jatorriak

XIX. eta XX. mende arteko trantsizioan modernismoa agertzen da Hispanoamerikan. Batik bat poetikoa den literatur mugimendua izango da eta errealismoa gainditzeko duten gogotik sortutakoa.

Sinbolismo frantziarraren influentziak eraginda (70. gaia ikusi), modernismoa Espainiako literaturaren babesetik bereizten saiatzen da. Horri esker, XX. mendeko literatura hispanoamerikar bikaina izango denaren oinarriak ezartzen dira, eta kontinenteko herrialde guztien errealitate korapilatsua azaldu ahal izateko, forma berrien betiereko bilaketari ekiten diote idazleek.

Literatur hizkuntza sakonki berritzen dute. Hizkuntza horren helburua erabateko edertasuna lortzea izango da (ezaugarri formaletarako, 28. gaia ikusi). Hauek dira gai bereizgarrietariko batzuk:

  • Subjektibismoa, intimismoa, estutasun existentziala eta sentsualitatea.
  • Onartzen ez den errealitate materialistatik exotismorako ihesa.
  • Kosmopolitismoa eta kontzientzia nazionala Espainia eta Estatu Batuen aurrean.

Aitzindariak eta abiarazleak

  • Jose Enrique Rodo (1871-1917), uruguaitarra. Modernismoaren ideologoa bihurtu zen, idatzi zuen Ruben Darioren Prosas profanasen (1899) idatzi zuen hitzaurreari eta estetikako beste saiakera batzuei esker; Ariel (1900), besteak beste.
  • Manuel Gonzalez de Prada (1848-1918), peruarra. Saiakera politiko sozialak idatzi zituen idazle polemikoa izan zen. Olerkari berritzailea eta preziosista izan zen Minúsculas (1901) eta Exóticas (1911) lanetan. Amerindiarren alde borroka egin zuen.
  • Salvador Diaz Miron (1853-1928), mexikarra. Politikoa eta olerkaria izan zen. Optimismo erromantiko batetik tonu ilunago batera igaro zen. Lascas (1901) lanean formaren perfekzioa bilatzen saiatu zen.
  • Manuel Gutierrez Najera (1859-1895), mexikarra. Bere bertsoek eta ipuinek aberastasun melodikoa eta plastikoa azaltzen dute. Bizitza oso laburra iruditzen zitzaiola eta, ardura sakona adierazten du bere lanetan.

Ruben Darioren Azul lanaren azala. LIBURUTEGI NAZIONALA, MADRIL.

Poeta modernista nagusiak

  • Ruben Dario (1867-1916) (28. gaia ikusi) da modernismoko idazlerik bikainena.
  • Jose Martik Diario lana idatzi zuen eta arrakasta handia lortu zuen prosalari bezala. Horrez gain, poesia liburu ugari idatzi zuen: Ismaelillo (1882), Versos libres (1882), Versos sencillos (1891). Batzuetan Whitmanen (66. gaia ikusi) moduko tonu ameslariaz, eta beste batzuetan bertso askea eta adierazpen errazarekin, naturari eta gizakiari buruz idatzen du, originaltasun handiko irudiekin.
  • Amado Nervo (1870-1919), mexikarra. Panteismotik abiatu eta sentimentalismoan murgiltzen da. Bere lanen gai nagusia maitasuna da.
  • Leopoldo Lugones (1874-1938), argentinarra. Lunario sentimental (1909) lanean Surrealismoko metaforak eta umorismoa aurreratzen ditu. Ondoren idatzi zituen lanetan baserriko bizitza azaltzen du deskribapenez betetako bertso bidez.
  • Julio Herrera y Reising (1875-1910), uruguaiarra. Umorismo oso pertsonala zuen, eta Las pascuas del tiempo (1900) eta Clepsidras (1910)lanetan paisaia barroko, idealizatu eta barregarriak sortzen ditu horri esker.
Bidali
Zuzendu
Eskubideak

Orria posta elektronikoz bidali

< * Bete beharreko alorrak

Eskerrik Asko.
artikuluan arrakastaz bidalita da.

cerrar ventana
Lagun iezaguzu hobetzen! Zure iritzia garrantzitsua da, eta horregatik eskertuko genizuke zure iritziak eta iradokizunak info@hiru.eus helbidera bidaltzea.

* Bete beharreko alorrak
cerrar ventana

 

¿Qué son los iconos de "Compartir"?

 

Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.

¿Para qué sirve cada uno?

  • facebook

    Facebook

    Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.

     
  • eskup

    Eskup

    Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.

     
  • delicious

    Twitter

    Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.

     
  • tuenti

    Tuenti

    Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.

     
  • technorati

    Google Buzz

    Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.

     
  • meneame

    Meneame

    Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.

     
 

 

cerrar ventana

Derechos de reproducción de la obra

 

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.

Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.

Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.

Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.

  Pribatutasuna

Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.

cerrar ventana