Aitak elizgizon izan zedin nahi zuen arren, 1506an paje joan zen Errege Katolikoen kontulari nagusi zen Juan Velazquez de Cuellar jaunaren etxera. Irakurzaletasuna piztu zitzaion urte haietan. Armen erabileran trebatzen ahalegindu zen, ospea irabazteko asmoz, eta, bestalde, aita Lainezek zioenez, lizunkerietara emana ibili zen. Nagusiak bere kargua galdu zuenean, Nafarroan erregeorde zegoen Naiarako dukearen laguntzaile bihurtu zen.

Bere jatorrizko izena Iñigo zen. Inazio bere izen erligiosoa zen.

Frantsesek eta agramondarrek bat eginda Iruñea berreskuratzeko ahaleginetan hiri hau eraso zutenean, Inazio zauritua gertatu zen 1521ean. Bere jaiotetxera sendatzera joan eta, bertan eman zuen denboraldi luzean ez aspertzeko, zaldun-liburuak eskatu zituen, baina ezin izan zizkioten ekarri. Haien ordez irakurri zituen erlijio-liburuek hainbeste hunkitu zuten, non bizimodua guztiz aldatzea erabaki baitzuen.

Elizaren bideari jarraiki

Lurralde Santuetarantz erromes abiatu zen mando gainean. Lehenbizi, Arantzazura joan zen eta gero Montserratera. Handik Manresara jaitsi zen eta bertako kobazulo batean bizi izan zen ia urtebetez, penitentzia gogorra eginez.

Manresako kobazuloa gaur egun

Esperientzia haren fruitu dira nagusiki idatzi zituen Gogo-jardunak.

1523an, Bartzelonan Erromara joateko ontziratu zen. Oinez Gaetatik Erromaraino ibilaldi latza egin ondoren, Adriano VI.arengandik Lurralde Santuetara joateko baimena lortu eta Veneziara joan zen, oinez, itsasontzia hartzera. Jerusalenen bizitzen gelditzeko baimena ukatu ziotenean, ikastera eta apostolutzan lagunduko zioten kideak bilatzeari ekin zion. Bartzelonara itzuli zenean, latin ikasten jardun zuen eta 1526an ikasten jarraitzera joan zen Alcala de Henaresera. Bestalde, bertan kristau-ikasbidea irakasten eta gogo-jardunak egiten laguntzen aritu zen.

Sasi-igarletzat hartu zuten, ordea, eta kartzelaratu ondoren, predikatzea eta irakastea debekatu zioten hiru urtez. Salamancan berriro preso hartu zuten, baina handik egun batzuetara aske utzi zuten, epaileek ez baitzioten errurik aurkitu.

Jesusen Lagundia sortzeko urratsak

Gogaiturik Pariseko Unibertsitatera joan zen oinez. 1528tik 1535era arte ikasten aritu zen, baina urte honetan teologia-ikasketak utzi eta Azpeitira itzuli behar izan zuen gaixorik. Ordurako aurkituak zituen Jesusen Lagundia sortzen laguntzaile izango zituenak, hauen artean Frantzisko Xabierkoa. Hauekin batera, 1534an, txirotasun- eta kastitate-botoak egin zituen eta Lurralde Santuetara erromes joateko hitza eman zuen Montmartren. Azpeititik Veneziara joan zen, eta han lagunekin elkartu zen erromesaldiari ekiteko asmoz.

1537an, denak bildu zirenean, Erromara joan ziren Paulo III.arengana erromesaldia egitera eta apaizteko baimena eskatzera. Apaiztu eta apostolutzan ibili zen Italian. Baina turkiarren eta veneziarren arteko gerrateak Lurralde Santuetara joateko asmoa zapuztu zienean, Erromara joan zen Inazio, Aita Santuaren esanetara jartzera.

Jesusen Lagundia sortzeko baimena eman zion Paulo III.ak 1540an. Inaziok ordena berriko kideak hezi eta munduan zehar zabaldu zituen. 1556an bera hil zenean, Jesusen Lagundia jada lau kontinentetan barreiaturik zegoen eta mila lagunetik gora zituen.