Radarrak eta mikrouhinak

Informazio gehiago

Radarrak eta mikrouhinak

'Radar' hitza akronimo bat da ingelesezko "radio detection and ranging" esaldiaren laburpenetik datorrena. Hegazkinak, itsasontziak, euria, etab. detektatu, zer distantziatara dauden jakin eta irudikatzeko erabiltzen den sistema baten izena da. Irrati-uhin indartsuak igortzen ditu eta objektuetan islatu ondoren itzultzen diren oihartzunak hargailu batek jasotzen ditu. Islatutako seinale horiek aztertuz jakin daiteke islatzailea non dagoen eta batzuetan baita zer den ere. Jasotzen den seinalea ahula izan arren, irrati-seinaleak erraz atzematen eta anplifikatzen dira.

Airean edo hutsean dagoen objektu solido batek edo beste arrazoiren batengatik ingurune baten atomo-dentsitatea nabarmen aldatzen duen zerbaitek radar-uhinak islatu egiten ditu, bereziki objektua metalezkoa denean, hala nola hegazkinen eta itsasontzien kasuan.

Radar-uhinak islatzeko moduan eragina du irrati-uhinaren tamainak eta objektuaren formak. Irrati-uhinaren luzera objektuaren tamaina baino askoz txikiagoa baldin bada, argia ispilu batean islatzen den moduan islatuko da uhina. Antzinako radarrek uhin-luzera handiak erabiltzen zituzten eta horregatik oso zehaztasun gutxiko seinaleak jasotzen zituzten. Gaur egungoek, ostera, uhin-luzera txikiagoak erabiltzen dituzte eta opil baten tamainatik gorako objektuak antzemateko gai dira.

Radar-antena

Radar-pantaila

Distantzien neurketa

Objektu bat zer distantziatara dagoen jakiteko erarik errazena irrati-seinalezko pultsu labur bat igorri eta oihartzunak itzultzen igarotzen duen denbora neurtzea da. Seinaleak joan-etorria egin behar duenez, ibilaldi osoaren erdia da distantzia, eta, beraz, seinalea igortzen denetik itzultzen denera igarotzen den denboraren erdia seinalearen abiadurarekin zatituz kalkulatzen da. Abiadura hori argiaren abiadura da, hain zuzen.

Abiaduraren neurketa

Objektu baten abiadura jakiteko, harekiko distantzia denborarekin nola aldatzen den jakin behar da. Hortaz, goian aipatu dugun distantzia neurtzeko sistema konbinatzen badugu denbora jakin bat lehenago neurtu den distantziarekin, jakin dezakegu haren abiadura zenbatekoa den.

Doppler efektua

Abiadura zehaztasun handiagoz neurtzeko, beste fenomeno bat erabil daiteke: Doppler efektua deritzona. Efektu hau ulertzeko erarik errazena hauxe duzu: auto bat klaxona jotzen igarotzen bada zure ondotik, entzuten duzun soinuaren tonua aldatuz joaten da. Izan ere soinu-iturria mugitzen ari da abiadura batez, demagun 3m/s-tan, eta soinu-uhinak 300m/s inguruko abiadura batez mugitzen dira airean. Zuk jasotzen dituzun uhinen maiztasuna aldatu egiten da zu zauden lekuan, eta ez da gauza bera gertatuko autoa hurbiltzen ari zaizunean (abiadurak batu egingo dira) edo urruntzen ari zaizunean (abiaduren kenketa gertatuko da).

Radarraren kasuan ez dira soinu-uhinak erabiltzen, irrati-uhinak baizik. Horregatik uhinen abiadura-aldaketa ehunekotan askoz txikiagoa da. Hala ere, sistema elektronikoak hobeak dira diferentzia ñimiño horiek antzematen, gure belarria soinuaren maiztasun-aldaketak antzematen baino.

Posizioaren neurketa

Antena batek igortzen dituen seinaleak norabide guztietan barreiatzen dira eta, era berean, direkzio guztietatik datozen seinaleak jasotzen ditu. Hortaz, objektua non dagoen jakitea, besterik gabe, ezinezkoa da. Antzinako sistemek, arazo hau konpontzeko, seinaleak norabide guztietan igortzen zituzten antenak eta itzulerako seinalea nondik zetorren jakiteko antena bereziak erabiltzen zituzten. Adibidez, bi antena zuzen elkarzutek osatutako sistema bat erabiltzen zen. Objektua zegoen norabidearekiko elkarzut zegoen antenak seinalerik handiena jasotzen zuen eta besteak txikiena. Multzo hau birarazi egiten zen objektua bilatzeko.

Beste sistema batzuek ez dute antena birakaririk behar. Adibidez, sistema batzuetan irrati-seinaleak hainbat antenatatik aldi berean igortzen dira. Seinale hauek elkar deusezten dute, izpi jakin batean izan ezik. Izpi hau apunta daiteke edozein norabidetarantz, antena horien seinaleak ordenagailu bidez egoki konbinatuz. Izpia elektronikoki birarazten da eta ez antena mekanikoki biraraziz. Biraketa hau izugarri lasterra izan daiteke. Radar hauek hasieran misilen aurkako defentsan erabiltzen ziren, baina gaur egun aplikazio guztietara ari dira hedatzen.

Mikrouhinak

300 MHz eta 300 GHz bitarteko maiztasuna duten uhin elektromagnetikoei esaten zaie mikrouhinak. 300MHz-etik beherakoei UHF deitzen zaie (ultra high frequency=maiztasun ultra altua). Hauek telebistako transmisioan erabiltzen dira. 300 GHz-etik gorakoak erradiazio infragorriaren mugan daude.

Mikrouhinak radarretan, kablerik gabeko komunikazioetan eta mikrouhin-labeetan erabiltzen dira. Hauetan mikrouhinek janarietako ur-molekulak dardararaziz beroa sortzen dute.

Mikrouhin-labea

Mikrouhinak magnetroia deritzon balbula elektroniko baten bidez sortzen dira. Etxeko labeek 1.000 watt inguruko potentzia izan dezakete. Berotasuna ondo banatzeko, magnetroiak hegaltxo batzuk dituen metalezko disko birakari baterantz igortzen ditu uhinak. Horrela labearen barrunbe osoan barreiatzen dira hauek. Batzuetan janariari eusten dion plataforma ere birakaria izaten da. Potentzia desberdinak lortzeko, magnetroia ziklikoki piztu eta itzali egiten da denbora-tarte desberdinetan.

Magnetroia

Bidali

Zuzendu

Eskubideak

Orria posta elektronikoz bidali

¿Qué son los iconos de "Compartir"?

Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.

¿Para qué sirve cada uno?

Facebook

Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.
Eskup

Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.

Twitter

Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.
Tuenti

Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.

Google Buzz

Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.
Meneame

Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.

Derechos de reproducción de la obra

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.

Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.

Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.

Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.

Pribatutasuna

Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.

Mugimendu harmonikoa eta uhinak