Informazio gehiago
Tenperaturaren eskalak
Tenperatura neurria
Tenperatura, tresna eta gailu ezberdinen bitartez neurtzen da, zeinetatik ezagunena merkuriozko termometroa baita. Azken batean, tresna oro, magnitude termometrikoak direlakoak behatzean oinarritzen dira; magnitude termometrikoak, tenperatura igo ala jaisteagatik aldatzeko erraztasuna duten gorputzen ezaugarriak dira (adibidez, burdina berotzean gorritu egiten da).
Gaur egun erabilitako eskala termometriko nagusienak sostengatzen dituzten aplikaturiko neurri prozeduretan, eta uraren fusio puntuetan eta irakitean oinarritzen direnak, bere baloretako graduazio eskalak zehazteko.
Celsius Eskala
Merkuriozko termometroa, tenperaturak neurtzeko erabili ohi dena, tutu ilaran itxitako merkuriozko zutabean datza, horrela, tenperatura aldatzean, zutabearen barnean likidoaren altuera aldatzen da. T tenperatura eta tutuko merkurioaren altueraren arteko ezberdintasunak, ondorengo funtzio linealari erantzuten dio:
"m" funtzioaren malda eta "b" jatorriarekiko hasierako balioa izanik.
"m" eta "b" baloreak, aukeraturiko eskala termometrikoaren araberakoak dira, eta uraren fusio eta irakite puntuei balore konbentzional zehatzak emanez zehaztu izaten dira.
Celsius eskala, zentigradua ere deitzen dena, uraren fusio tenperaturari "0" balioa ematen dio eta 100 balioa uraren irakite puntuari, presioa normaleko (1 atmosferaren berdina) baldintzetan. Balore hauen artean, ehun ataletan zatituriko eskala definitzen da, zeinetako bakoitzak gradu zentigradu bat edo Celsius delakoari baitagokio.
Eskala hau, munduko lurralde ugaritan oso erabilia dena, balio negatiboak onartzen ditu "zero azpitik" ere deituriko tenperaturak.
Tenperaturaren adierazpen grafikoa, funtzio lineal moduan.
Fahrenheit eskala
Luzerari dagokion tenperaturaren funtzio linealean, beste era askotako "m" eta "b"rako erreferentzia baloreak aukeratzea posible da. Gaur egun, herrialde anglosaxoietan, Fahrenheit eskala erabiltzen jarraitzen da, horrela ezarrita:
- Presio normaleko (1 atmosfera) baldintzetan dagoen uraren izozte-puntuari, 32 balorea ematen zaio.
- Uraren irakite-puntu normalari, 212 balorea ematen zaio.
Celsius (TC) eskalako baloretik eta alderantziz, Fahrenheit (TF)-era pasatzen uzten duten erlazioak ondorengoak dira:
Eskala absolutua
Tenperaturak gainditu ezinezko -273,15 ºC litzatekeen gutxieneko balorea edukitzeak, zientzia eremuan tenperaturak neurtzeko eskala absolutua edo Kelvin delakoa oinarri gisa onartzea lagundu zuen.
Eskala honek, jatorrizko balio gisa -273,15 onartzen du, zero absolutu bezala ere ezagutzen dena; horrela, eskala absolutua eta Celsius delakoaren arteko baliokidetasuna, ondorengo espresioan azaltzen da:
Eskala absolutua edo Kelvin-enaren grafikoaren adierazpena. Funtzio lineala islatzen duen zuzenak, abzisen ardatza 273,15 balioko puntuan ebakitzen du.
Disolbatutako gasezko termometroa
Termometroaren bitartez eginiko tenperaturen neurtzetan, erantsitako zailtasuna daukagu, erabilitako magnitude termometrikoak (adibidez, likidozko zutabearen luzera) zehazki linealak ez direlako. Horrek, handia izatera iritsi daitekeen neurketa akatsak ekartzen ditu.
Arazo hau ekiditeko, disolbaturiko gasezko termometroak erabiltzen dira, zehaztasun handiagokoak, eta enbolo batez (presioa aldaerarik gabe mantendu eta bolumen aldaketak magnitude termometriko gisa neurtzeko) ontzi batean itxitako gasaren erabilpenean oinarritzen direnak, edo bere presioaren aldatzeak zehazteko gasaren bolumena aldaketarik gabe mantentzen uzten duen gailu batean (tenperaturak neurtzeko magnitude termometriko bezala erabiliko litzatekeena).
Orria posta elektronikoz bidali
¿Qué son los iconos de "Compartir"?
Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.
¿Para qué sirve cada uno?
Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.
Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.
Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.
Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.
Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.
Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.
Derechos de reproducción de la obra
-
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.
Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.
Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.
Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.
Pribatutasuna
Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.