Antillak eta Ertamerika

Irla multzo hau Karibe itsasoko 250.000km2 tan zehar zabaltzen da eta bere ikasketarako hiru oinarrizko eskualdetan banatzen da.
  • Antilla handiak: Artxipelagoaren erdiko gunea da, lau irla handienek osatua: Kuba, La Española, Puerto Rico eta Jamaika. Lehen hirurak espainiar mundu kulturalaren parte dira, Haiti izan ezik La Española irlako herena okupatuz, hizkuntza frantseseko herrialde bat dena. Jamaika ingelesez hitz egiten den enklabea da.
  • Antilla txikiak: zirkulu erdi forman jarritako irla txikien multzoa da, zeinak Karibea Hego ekialdetik ixten duen. Haizealde eta Haizebe irletan banatzen dira. Gehienetan ingelesa edo frantsesa hitz egiten da nahiz eta jatorriz Espainiarrak izan, herrialde honetatik izenak mantentzen dituzte: Trinidad, Guadalupe, Barbuda, Antigua, Granada, San Bizente¿
  • Bahamak: Kubatik iparraldera kokatutako irla txikien artxipelagoa da. Estatu independente ba dira eta bertan lurreratu zen Colón lehenengoz Amerika aurkitu zuenean 1492an.

Ekonomia: turismoa eta paradisu fiskalak

Karibeko irlen ekonomia bi baliabide nagusitan oinarritzen da: turismoa eta atzerriko kapitalak erakartzen dituen politika fiskal mesedegarria.

  • Turismoa (26. gaia ikusi) neurri handiago edo txikiagoan irla guztietan esplotatua da, eskualdeko klima tropikal atsegina, hondartzen ugaritasuna, uren garbitasuna eta salneurri baxuak direla eta. Kuba, Barbados eta Jamaika bezalako herri batzuk sektore honetan dute beraien sarrera iturri nagusia.
  • Eskaintza fiskala: ez dago horren zabaldua baina Bahamak bezalako herrialdeentzat baliabide ekonomiko garrantzitsuena da. Estatu hauetako jarduera finantzarioa eta ezarpenerako erraztasunak askotan etika gutxiko edo guztiz ilegalak diren jarduerak estaltzen dituzte.

    Karibeko beste baliabide batzuk, monolaborantza tropikala da, batez ere Kuban, non azukre kanabera eta tabakoa landatzen diren eta zeinak ron eta zigarroen elaboraziotik eratorritako industria duen. Dena dela sare industrialik ez izatea Karibeko irla guztietan ezaugarri komuna da eta garapen ekonomikorako galga garrantzitsu bat da.

Bi Ameriken arteko istmoa

Ertamerika Amerikako bi masa kontinental handiak lotzen dituen lur eremu estu bat da, baina ikuspuntu geografikotik Ipar Amerikako azpi kontinenteari dagokio.

Ertamerikako istmoa osatzen duten herrialdeak hauek dira: Panama, Costa Rica, Nikaragua, Honduras, Guatemala, El Salvador eta Belize. Denak gaztelania hitz egiten duen eremukoak dira aitzinako britainiar kolonia izan zen Belize izan ezik, zeinetan dena dela, populazioaren heren bat ere gaztelaniaz hitz egiten duen.

Ekonomia: gizarte duala eta gizarte gatazkak

Ikuspuntu ekonomikotik, Ertamerika planetako eskualderik txiroenetarikoa da. Kanpo-zorrak estuturik, industriarik gabeak, nekazaritza atzeratu batekin eta oraindik ia garatu gabeko turismo batekin, eskualde honetako biztanleek gainera hondamendi naturalen ondorioak pairatzen dituzte hala nola lurrikarak, sumendiak eta urakanak.

Txirotasuna, egoera honetatik zein garai kolonialetik heredatutako gizarte dualtasun sakon batetik eratorria (44. gaia ikusi), Estatu kolpe militar jarraituetan eta gizarte altxamendu armatuetan eratortzen den gizarte gatazka iraunkor bat izan du emaitza moduan.

Egia da, Ertamerikan bezalako leku gutxietan ematen dela gehiengo mestizo eta indigenaren txirotasunaren eta jatorri espainiarreko gutxiengo kreolaren aberastasunaren arteko ezberdintasuna.

Laurogeita hamarreko hamarkada, den dela, egoera politikoko aldaketarako hasiera izan daiteke. Eskualdeko hainbat herrialdetan adiskidetze nazional eta bakerako prozesuak jarri dira martxan, zeinak etorkizuneko berreskurapen ekonomiko bat erraztu dezakeen.

Orria posta elektronikoz bidali

< * Bete beharreko alorrak

Eskerrik Asko.
artikuluan arrakastaz bidalita da.

cerrar ventana
Lagun iezaguzu hobetzen! Zure iritzia garrantzitsua da, eta horregatik eskertuko genizuke zure iritziak eta iradokizunak info@hiru.eus helbidera bidaltzea.

* Bete beharreko alorrak
cerrar ventana

 

¿Qué son los iconos de "Compartir"?

 

Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.

¿Para qué sirve cada uno?

  • facebook

    Facebook

    Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.

     
  • eskup

    Eskup

    Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.

     
  • delicious

    Twitter

    Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.

     
  • tuenti

    Tuenti

    Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.

     
  • technorati

    Google Buzz

    Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.

     
  • meneame

    Meneame

    Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.

     
 

 

cerrar ventana

Derechos de reproducción de la obra

 

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.

Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.

Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.

Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.

  Pribatutasuna

Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.

cerrar ventana