Energia zinetikoa eta energia potentziala

Energia hainbat adierazpenetan agertzen den magnitude fisikoa da. Lana burutzeko gaitasuna legez definitua eta beroarekin lotuta (energi aldaketa), funtsean energia zinetiko eta energia potentzial moduan antzematen da. Energia zinetikoa mugimenduarekin lotuta dago eta energia potentziala dagoen sistemaren posizioaren edo egoeraren mende dago.

Energia zinetikoa

Indarrek, gorputz baten edo mugimenduan dagoen sistema baten gainean egiten duten lana, energia zinetiko deituriko kantitate baten aldaketa legez adierazten da, honatx bere formula:

 

 

Partikula baten m masaren eta v abiaduraren karratuaren arteko biderkadurari indar bizia ere deritzo. Aurreko adierazpena energia zinetikoaren teorema edo Indar Bizien teorema da.

 

Energia potentzial grabitatorioa

Grabitazio-eremu baten egintzaren eraginpean jarritako gorputz orok energia potentzial grabitatorioa dauka, bakarrik gorputzaren posizioaren araberakoa dena eta energia zinetiko transforma daitekeena erraz.

Energia potentzial grabitatorioaren adibide klasikoa lurrazalaren gainean h altueran kokatutako gorputza da. Gauzak horrela, energia potentzial grabitatorioaren balioa honakoak emango luke:

 

m gorputzaren masa eta g grabitatearen azelerazioa.

Gorputza jausten uzten baldin bada, abiadura hartzen du eta, honekin batera, energia zinetikoa, altuera galtzen doa eta energia potentzial grabitatorioa txikitu egiten da.

Energia potentzial elastikoa

Energia potentzialaren beste forma arrunt bat malguki batek konprimatzean duena da. Energia potentzial elastiko honen balioa hauxe da:

 

non x malgukiaren muturraren posizioa baita eta k proportzionaltasunezko konstante bat. Malgukia askatzean, energia potentzial elastikoa askatzen da, honekin batera malgukiaren muturrak abiadura hartzen du (eta energia zinetikoa ere bai).

 

 

Malguki bat konprimitzean, energia potentzial elastiko legez metatzen den lana gauzatzen da.

Energia mekanikoa

Prozesu fisikoetan, energia gorputzetan metatzen da era zinetiko eta potentzial moduan. Energien batura honi energia mekaniko deritzo da eta orokorrean horrela idazten da:

 

 

 

Gorantz jaurtitako gorputz batean parte hartzen duten indarrak: batak mugimendua sortzen du (energia zinetikoa) eta bestea, pisua, energia potentzial grabitatorioa metatzen doa ibilbidearen punturik garaienera arte.

Energia mekanikoaren kontserbazioa

Fisikaren oinarrizko printzipio batek energia ez dela sortzen ezta deuseztatzen rmantentzen du, bai ordea egoera batzuetatik bestetara transformatzen dela. Printzipio hau energia mekanikora ere zabaltzen da. Horrela, sistema isolatu batean, denbora-une biren arteko energia zinetiko eta potentzialaren batura konstante mantentzen da.

 

Era honetan, energia zinetikoa potentzial transformatzen da, eta alderantziz, baina beti bien arteko batura mantentzen da (sistema isolatuta dagoenean eta indar iraungiorrik aplikatzen ez denean).

 

Potentzia mekanikoa

Indar baten egintzapean denbora-unitateko transferitutako energiari (edo burututako lanari) potentzia mekaniko deritzo, eta era honetan adierazten da:

 

Lanaren definizioa (11. gaia ikusi) kontuan hartzen bada, honako hau bete behar da:

 

Nazioarteko sisteman potentzia-unitatea watta da (W sinboloa), joule bat zati segundo baten baliokidea (1 W = 1 J / 1s).

 

Orria posta elektronikoz bidali

< * Bete beharreko alorrak

Eskerrik Asko.
artikuluan arrakastaz bidalita da.

cerrar ventana
Lagun iezaguzu hobetzen! Zure iritzia garrantzitsua da, eta horregatik eskertuko genizuke zure iritziak eta iradokizunak info@hiru.eus helbidera bidaltzea.

* Bete beharreko alorrak
cerrar ventana

 

¿Qué son los iconos de "Compartir"?

 

Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.

¿Para qué sirve cada uno?

  • facebook

    Facebook

    Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.

     
  • eskup

    Eskup

    Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.

     
  • delicious

    Twitter

    Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.

     
  • tuenti

    Tuenti

    Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.

     
  • technorati

    Google Buzz

    Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.

     
  • meneame

    Meneame

    Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.

     
 

 

cerrar ventana

Derechos de reproducción de la obra

 

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.

Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.

Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.

Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.

  Pribatutasuna

Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.

cerrar ventana