Euskal makila
Euskaldunon ohiko bastoiari deitzen zaio euskal bastoia edo makila. Garai batean defentsarako arma gisa erabiltzen zen. Animaliak ehizatzeko edo arrisku egoeretan defendatzeko baliabide egokia zen makila. Oraindik ere zenbait herritan honela erabiltzen dute. Baina denborak aurrera egin ahala, makila lanabes ere bihurtu zen. Abereak mugiarazteko erabiltzen da gaur maiz. Hala eta guztiz ere, baditu bestelako erabilerak ere: batetik ibiltarien laguna da eta bestetik, neurtzeko tresna bezala ere erabili izan ohi da. Gaur egun euskaldunon sinboloetako bat da.
Osagaiak
Mizpira egurraren bidez, egurraren gainean zuloak egin eta sortutako zaurien bidez, makila apaintzen da. Hala eta guztiz ere, mizpirondoen eskasia dela medio, askotan, honen ordez, gaztaindoa erabiltzen da. Euskal makilak, ordea, baditu bestelako zenbait elementu. Eskutokia da horietako bat, zenbaitetan, idien adarrez egina dagoena. Eztena, berriz, girtenaren azpian ezkutaturik egoten den altzairuzko osagaia da.
Txintxolak larruzko girtenari heltzen dio eta era berean, eskutokiari tope egiten dio. Txintxolan norberaren atsotitz edo esaerak jarri ohi dira, hau da, eskaintza bereziak. Makilaren Girtena, berriz, antxumearen larruaz estaliriko hodia da. Ohorezko makilak, ordea, zilarrezko girtena izaten du. Aurretik aipaturiko Mizpira egurra forma bereziz horniturik egoten da, izan ere, aurrez labanaz zauriak egiten zaizkio.
Normalean, makilaren behealdean beste txintxola bat ezartzen zaio egurrari. Azkenik, lurra ukitzen, altzairuzko punta bat jartzen zaio.Prozesua
Euskal makila egiterako orduan, bi bideri jarraitu behar zaie. Batetik, egurra prestatu behar da. Makila sortu ahal izateko egurrari hainbat zauri egiten zaizkio azalean labana batez. Sendatzean, zuhaitzak berak isuritako izerdiak egurra forma ikusgarriz hornitzen du. Moztutako adar hori lantzen du gero artisauak. Ondoren tailerreko lana dator. Izan ere, egurra prestatu ondoren, egurrari zenbait elementu gehitu behar zaizkio lantegian. Makilak txintxola bat darama behealdean, eta goialdean, berriz, larruz estalitako hobi baten altzairuzko eztena dago. Osagai hauek ere artisauak eskuz landu behar izaten ditu.
Erabilpen praktikoa izan arren, egun makilak beste leku bat hartu du mundu osoan, eta euskal gizartean bereziki. Euskaldunon historian toki garrantzitsua bete du makilak, eta Euskal Herriko kulturan, hainbat joko, kanta eta erritoen protagonista bihurtu da. Euskaldunon laguntasunaren eta mirespenaren sinbolo bihurtu da. Euskal alkateek eta lehendakariek ere makilak jasotzen dituzte oraindik, euren agintearen seinale. Euskal Herrira etorri diren hainbat pertsona garrantzitsuk ere jaso du makila hemengo agintarien opari gisa.
Orria posta elektronikoz bidali
¿Qué son los iconos de "Compartir"?
Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.
¿Para qué sirve cada uno?
Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.
Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.
Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.
Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.
Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.
Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.
Derechos de reproducción de la obra
-
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.
Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.
Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.
Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.
Pribatutasuna
Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.