Informazio gehiago
Arte prerromanikoa
V. eta X. mendeen artean, Iparraldeko zenbait herritako (erromatarrek "barbaroak" deiturik) kultura garatu zen Europan. Nagusiak izan ziren frankoak, saxoiak eta bisigodoak, Erdi Aroko monarkia europarrak sortu zituztenak. Jatorri frankoko dinastia karolingiarra egon zen Frantzian, eta dinastia otoianoa, saxoia, inperio germaniarraren oinarria zen. Bisigodoek, bestalde, eragin handia zuten Iberiar penintsulan. Horren ondorioz, herri bakoitzaren forma artistiko bereziak sortu ziren (mendeetan monasterioetan gordetako kultura erromatarrak eraginda egon arren).
Arte karolingiarra
Clodoveo (466-511) bezalako errege merobingiarren arteko boterea lortzeko borrokak amaitu ziren Pipino Laburraren (777-810) bateratzearekin, franko guztien errege izendatu zena.
Horren semeak, Karlomagnok (724-814), frankoen boterea zabaldu zuen eta inperio erromatar sakratuaren enperadore izendatu zuen Leon III (816an hila) aita santuak. Horren ondorioz, arte karolingiarraren ezaugarri nagusiak erlijiozkotasuna eta Erromako kultura-asimilazioa izan ziren. Enperadorea, jakina, euren bermatzailea zen.
Arte karolingiarraren ekarpen arkitektonikorik garrantzitsuena basilika-oinplanoko elizak ziren; oinplano horri mendebaldeko gorputza lotzen zitzaion, beheko solairuan atari edo nartex batek osatua, eta inperioaren kultuari edo abesbatzari eskainitako tribuna-eliza batek, goikoan. Antolaketa hori, zalantzarik gabe, Erdi Aroko eliza erromanikoen eta gotikoen jatorria izan zen.
Carlomagnori ere eskertu behar diogu Regula Benedicti (San Benitoren araua) ezartzea. Nursiako San Benitok (480-543) hartua, inperio karolingiarrean ezarri zen monasterioak eraikitzeko eta antolatzeko (horrela, batasun formala lortu zen).
Miniatura otoianoa Arte karolingiarretik oso gertu izan arren, arte otoianoak berezko ezaugarriak zituen, miniaturari zegokienez, batez ere. Otoien garaiko (XII. mendeko) miniaturek zenbait ekarpen bizantziar eta iparraldeko apaindura abstraktuak zituzten. Egbertoren Kodizea (960) eta Oton IIIaren Ebanjelio-liburua (1002) garrantzi handikoak ziren.
Hasierako letra karolingiarra, Codex Bindobonensis liburukoa (958), Austriako Liburutegi Nagusia.
Arte bisigodoa
Beste Erdialdeko Europako herrietan bezala, bisigodoen manifestazio artistikorik garrantzitsuenak luxuzkoak ziren, eta, batez ere, urregintzakoak. Arruntenak belarriak, begiztak, gurutzeak eta urrezko koroak ziren.
Arkitekturan, gordetako eraikuntza bisigodoak Recaredo (602an hila) kristautu eta gerokoak ziren (VI. mendean fede-aldaketa egin zuen horrek, bisigodoek praktikatzen zuten arrianismoa alde batera utzita).
Eraikuntza eklesiastiko bisigodoen ezaugarriak ondoko hauek ziren: ferra-arkua eta basilika-oinplanoa edo gurutzekoa; azken horrek, sarritan, aurrez aurre jarritako absideak zituzten, elkarrizketan aritutako liturgiari omen zegozkionak.
Laginik garrantzitsuenen artean, ondoko hauek ditugu: Palentziako Bainutako San Juan, Zamorako Nabeko San Pedro eta Orenseko Bandeko Santa Comba.
Paparreko bisigodoa (Toledoko Kontzilioetako eta Kultura Bisigotikoko Museoa).
Asturiaseko arkitektura eklesiastikoa
Santiago apostoluaren hilobia Santiagon aurkitu ondoren, Asturias erresuman bisigodoek eraginiko arkitektura erlijiosoa asko garatu zen. Alfontso II Kastua (842an hila) eta Ramiro I (791-850) erregeen garaian, Valdedioseko San Salvador, Lilloko San Miguel, Larreetako Santullano edo Lenako Santa Cristina bezalako elizak eraiki egin ziren Asturias osoan.
Oviedon, Toledo hiriburu bisigodoa imitatu nahian, Alfontso Iiak apostoluen kulturako hamabi aldaretako eta jauregi bateko basilika handia eraiki zuen. Jauregiaren kapera, Ganbera Santua, gordetako bakarra da.
Narancoko Santa Mariaren jauregiko aula regia (842-850), Asturiasen.
Bainuetako San Juaneko eliza (661), Palentzia.
Orria posta elektronikoz bidali
¿Qué son los iconos de "Compartir"?
Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.
¿Para qué sirve cada uno?
Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.
Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.
Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.
Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.
Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.
Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.
Derechos de reproducción de la obra
-
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.
Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.
Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.
Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.
Pribatutasuna
Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.