Informazio gehiago
Arte gotikoa (I)
Aldi gotikoa XII. mendearen erditik Frantzian eta Europako gainerako herrialdetan XIII. mendetik XV. mendearen amaieraraino hedatzen da. XVI. mendean Italiako Giorgio Vasari errenazentistak gotiko hitza sortu zuen jada, kutsu peioratiboarekin -"godoen artea"-, Frantzian sortu eta gero beste herrialde batzuetatik zabaldu zen estiloa definitzeko. Gotikoa eraikitzeko tekniken bilakaeraren, hala nola, arku zorrotza agertzea, eta hiriko kultura baten garapenaren emaitza izan zen. Hiriko kultura horren irudikapen nagusia katedrala zen, aldi berean izaera erlijiosoko eraikina eta hiriaren oparotasunaren ikurra zena.
Arkitektura gotikoa
Eraikuntza gotikoek Frantziako monarkiaren eredu politikoa dute erreferentetzat: erregearen handitasuna, bere jainkozko zuzenbidea eta Jainkoa argia delako printzipiorako lotura. Printzipio hori I. mendeko filosofo batek azaldu zuen, Dionisio Sasi-Areopagita izenekoak. Plotinoren ideiek eraginda, aipatutako teoria garatu zuen. Bere izena bat dator Frantziako zaindariaren izenarekin, zaindaria San Dionisio baita. Santu horri Saint-Denis abadia eskaini zitzaion, lehenengo eraikuntza gotikotzat jotzen dena.
Arkitektura gotikoaren ezaugarri nagusien artean, honako hau nabarmenduko dugu: hormaren desmaterializazioa, eraikuntzaren ia barrualde osoan argia sartzea ahalbidetzen zuena. Jasotze hori arku zorrotzaren eta gurutze-gangaren erabileraren bidez lortzen zen. Bultzadak arku eta nerbioen bidez banatu eta horiek eraikuntzaren kanpoko kontrahorma eta ostiko-arkuetara transmititzen zirenez, ez zen beharrezkoa horma lodiak eraikitzea.
Katedral gotikoa hurrengo ezaugarriengatik ere ezberdintzen da:
- Espazioaren zabalera burualdean.
- Alboko kaperak ugaritzea.
- Hormak hiru mailatan antolatzea, hirugarrena argia sartzen uzten zuten hainbat beirate jartzeko erreserbatuta zegoelarik.
- Beiratezko arrosa-leihoak, oro har ipar eta hego muturretan.
Viollet-le-Duc, nabe gotikoaern egitura, Amiensko Katedrala.
Frantziako arkitektura gotikoa
Guztiek jotzen dute Paristik hurbil dagoen Saint-Denis abadiaren eliza lehenengo eraikuntza gotikotzat. Lehenengo burualdea (1140-1142) 1231n suntsitu zuten eta Pierre de Montreuilek egindakoak ordeztu zuen, gaur egunera arte iraun duenak, alegia.
XII. mendearen bigarren erditik aurrera, Frantziako hainbat hiritan lerro altuetako katedralak ugaritu ziren, hala nola, Sens, Chartres -gotiko klasikoaren prototipotzat jotzen dena- Amiens, Parisko Notre Dame de edo Beauvaisekoak.
Gero, garrantzi handiagoa eman zitzaien arintasunari eta argitasunari, Parisko Sainte-Chapelle eliza bezalako eraikuntzetan. Horretan, ia horma osoa beirate multzo batek ordeztuta geratu zen.
Sainte-Chapelle elizaren barrualdea (1243-1248), Paris.
Italiako arkitektura gotikoa
Gotikoa ez zen guztiz finkatu Italian bere forma hutsetan. Izan ere, herrialde horrek landutako basilika handien tradizioari jarraitzen zion artean. Aipagarrienak Siena, Orvieto eta Florentziako katedralak dira. Milangoa erabat gotikoa bada ere, ez dator bat aurretik aipatutako katedralen ereduarekin, bere estiloa franko-germaniarretik hurbilago dagoelarik.
Italiako arkitektura gotikoaren ezaugarri berezienak honako hauek dira:
- Kanpoaldea koloretako marmolekin apaintzea; marmol horiek Italiako erromanikoan ikusiak ziren jada, esaterako Pisako katedralean.
- Leihate eta beirate kopuruaren murrizketa, Frantzia, Espainia eta Erdialdeko Europako katedral gotikoekin alderatuta.
- Marmol polikromatuaren banda horizontalak, gotikoaren berezkoa den bertikaltasun efektua indargabetzen omen dutenak
Italian eraikuntza zibil gotikoak ere aipagarriak dira, Europako gainerako herrialdeetan baino ugariagoak direnak. Garrantzitsuenen artean Veneziako Ducal Jauregia eta Urrezko Etxea eta Florentziako Jauregi Zaharra daude.
Siena eta bere katedralaren irudia. Katedrala XII. mendearen bigarren erdian hasi zen eraikitzen.
Orria posta elektronikoz bidali
¿Qué son los iconos de "Compartir"?
Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.
¿Para qué sirve cada uno?
Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.
Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.
Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.
Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.
Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.
Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.
Derechos de reproducción de la obra
-
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.
Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.
Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.
Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.
Pribatutasuna
Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.