Informazio gehiago

Bazenekien...?
André-Marie Ampère

Korronte elektrikoen arteko indarrak. Ampère-ren lehen legea

Oersteden esperimentuaren bidez egiaztatu zen mugimenduan zeuden karga elektrikoek eragin magnetikoa zutela. Esperimentu horri esker, honakoa frogatu ahal izan zuten: elkarren hurbil dauden hari eroaletan zirkulatzen duten korronte elektrikoek elkarren artean eragin magnetiko bat sortzen dute, eta eragin horrek korronteen magnitudeak eta propietateak aldatzen ditu.

Mugimenduan dauden kargen arteko elkarreragin magnetikoak

Ondorengo printzipioen arabera, elkarren hurbil dauden hari eroaletan zirkulatzen duten korronte elektrikoek elkarren artean eragina sortzen dute:

  • Bi korronteek norabide berdina dutenean, eroaleek elkarren arteko eragina sortzen dute.
  • Korronteek kontrako norabideetan zirkulatzen badute, eroaleek elkar aldaratzen dute eta bata bestearengandik banatzen da.

Bi eroaleen arteko erakarpen eta aldaratze-indarrak magnetikoak dira, Frantziako Andrè-Marie Ampère (1775-1836) fisikoak esperimentu bitartez adierazi zuen bezala.

Norabide bereko bi korronteen eroaleek elkarri erakartzen diote (a) eta norabideak kontrakoak direnean, elkarri aldaratzen diote (b).

Ampèreren lehen legea

Ampéreren lehen legea izeneko printzipio batek definitzen ditu mugimenduan dauden kargen elkarreragin magnetikoen propietateak.

eta abiadurekin eta azeleraziorik gabe mugitzen diren bi kargek, q1 eta q2, elkarren artean indar magnetikoak sortzen dituzte, ondorengo adierazpenetan irudikatzen direlarik:

  • q1 kargaren indarra q2 kargarengan:

  • q2 kargaren indarra q1 kargarengan:

karga horietan q1 kargatik q2 kargara zuzenduriko bektore unitario bat da, eta , berriz, q2 kargatik q1 kargara doan bektore unitario bat. Proportzionaltasun-konstantearen balioa Km = 10-7 N/A2 m2 da.

Mugimenduan dauden kargen arteko indar magnetikoak.

Ampèreren lehen legeko ondorioak

Ampéreren lehen legeko adierazpenatik hainbat ondorio interesgarri atera daitezke:

  • Bere formulazio matematikoa elektrostatikari buruzko Coulomben legearen antzekoa da, salbuespen batekin: indar magnetikoa ez da beti agertzen, baizik eta, karga elektrikoak mugitzen direnean bakarrik.
  • Mugitzen diren kargen arteko elkarreraginek ez dute akzio eta erreakzioko legea jarraitzen, F12 ¹ -F21 delako.
  • Norabide paralelotan eta zentzu berdinean mugitzen diren zeinu bereko kargek elkarren artean erakartzen dira.
  • Paraleloan eta kontrako zentzuetan mugitzen diren zeinu bereko kargek elkarri aldaratzen diote.

Karga geldikorren arteko elkarreragina

Ampèreren legea egoera praktikoetan aplikatzeko, hari eroaleetatik zirkulatzen duten korronteak hartzen dira, karga jakin bat hartu beharrean.

Korronteko elementuaren definizioa honakoa da: korrontearen norabide berdinean doan hari eroaleko segmentu infinitesimala. Haren luzera hutsala da, hariaren neurri globalekin konparatuta.

I1 eta I2 intentsitateak dituzten korronteek elkarren artean hurbil dauden bi hari eroaleetatik zirkulatzen badute, honako adierazpenek zehaztuko dute hari bakoitzeko korronte elementu desberdinen artean ( eta ) sortzen den indar magnetikoa:

Horrenbestez, elkarren artean hurbil dauden korronte elektrikoek sortutako indar magnetikoa zuzenki proportzionala da korronte-intentsitateen arteko biderkadurarekiko eta alderantziz proportzionala da eroaleak banatzen dituen distantziaren berbidurarekiko.

Bidali
Zuzendu
Eskubideak

Orria posta elektronikoz bidali

< * Bete beharreko alorrak

Eskerrik Asko.
artikuluan arrakastaz bidalita da.

cerrar ventana
Lagun iezaguzu hobetzen! Zure iritzia garrantzitsua da, eta horregatik eskertuko genizuke zure iritziak eta iradokizunak info@hiru.eus helbidera bidaltzea.

* Bete beharreko alorrak
cerrar ventana

 

¿Qué son los iconos de "Compartir"?

 

Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.

¿Para qué sirve cada uno?

  • facebook

    Facebook

    Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.

     
  • eskup

    Eskup

    Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.

     
  • delicious

    Twitter

    Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.

     
  • tuenti

    Tuenti

    Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.

     
  • technorati

    Google Buzz

    Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.

     
  • meneame

    Meneame

    Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.

     
 

 

cerrar ventana

Derechos de reproducción de la obra

 

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.

Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.

Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.

Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.

  Pribatutasuna

Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.

cerrar ventana