Ozentasunezko azentua, azentu kromatikoa eta tonua
Ozentasunezko azentua hitz bakoitzaren zenbait silabari ematen zaion indar berezia da. Hizkuntza batzuek beti silaba berberari ezartzen diote azentua eta beste batzuek, aldiz, ez dute beti silaba berbera indartzen. Ingelesezko hitzek non duten ozentasunezko azentua ez dago jakiterik, hitz bakoitza nola ahoskatzen den ikasi gabe. Gainera, idatziz ez da azenturik markatzen. Badira hitzak berdin idazten direnak eta azentua leku berean ez dutenak ere: the subject eta to subject, adibidez. Espainieraz ere hitz bakoitzak bere ahoskera du azentuaren aldetik, baina zuzen idatzita ikusiz gero, ez dago inolako zalantzarik ahoskatzeko garaian. Espainieraz tilderik ez duen hitz bat azken aurreko silaban azentuaturik irakurri behar da, bokalean edo n edo s kontsonantean amaitzen bada, eta beste edozein kontsonantetan bukatzen bada, berriz, azkeneko silaban azentuaturik ahoskatzen da. Tildea baldin bada bokal baten gainean, horrek esan nahi du azentua markatutako bokal horretan duela hitzak. Frantsesez, ordea, hitzek beti azkeneko silaban dute azentua. Latinez azken hirugarren silabari ematen zaio indarra (seculus) azken bi silabak laburrak baldin badira, alegia, hauek bokal laburrak eta kontsonante bakarrak baldin badituzte, bestela indarra azkenaurreko silabari ezartzen zaio (secundus).
Azentu kromatikoa silaba bat ahoskatzen denan ahotsak egiten duen maiztasunaren aldaketa da. Japonieraz, esate baterako, ez dago ozentasunezko azenturik, kromatikoa baizik. Silaba batzuek azentu zorrotza dute eta beste batzuek ez.
Tonua silaba baten intonaziozko ingurua da. Tonua hizkuntza guztietan dago, baina hizkuntza batzuetan ez du balio fonemak bereizteko eta beste batzuetan, aldiz, bai. Esate baterako, txineraz, vietnameraz eta Afrikako hizkuntza askotan balio du fonemak bereizteko. Silaba bakoitzak bere tonua hartzen du eta tonuak bereiziz hitzak bereiz daitezke. Mandarin txineran, adibidez, lau tonu daude, vietnameraz sei. Horregatik, tonurik ez duten hizkuntzetan hitz egiten duten hiztunek ahots-organoak beste era batera erabiltzen ikasteko ariketak egin behar izaten dituzte, tonuak dituzten hizkuntzak ikasten dituztenean.
Orria posta elektronikoz bidali
¿Qué son los iconos de "Compartir"?
Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.
¿Para qué sirve cada uno?
Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.
Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.
Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.
Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.
Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.
Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.
Derechos de reproducción de la obra
-
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.
Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.
Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.
Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.
Pribatutasuna
Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.