II. Errepublikan Euskal Herriko bizitza bi ardatz nagusiren inguruan antolatua zegoen: autonomia-estatutu bat erdiestea eta gizarte mailan gertatzen ari ziren erreforma eta eraldaketak.

Azkenik, 1936. urtean onetsi zen Autonomia Estatutua, gerraren erdi-erdian. Proiektu desberdin bat baino gehiago egoteak eragin zuen berandutza hori, eta halaber, proiektuaren barruan Nafarroa sartuko ote zen zalantzak, baina Nafarroako Aldundiak horren aurkako botoa eman zuen.