27ko belaunaldia (II). Poesia hutsa eta abangoardiak

Informazio gehiago

27ko belaunaldia (II). Poesia hutsa eta abangoardiak

27ko belaunaldi guztitik, Pedro Salinas eta Jorge Guilen izan ziren Juan Ramonen "poesia hutsetik" hurbilen egon zirenak. Gerardo Diego, Vicente Aleixandre eta Luis Cernuda espainiar abangoardismoaren hiru izen garrantzitsu dira. Ez ziren abangoardista bakarrak izan, baina bai aktiboenak. Diegok kreazionismo eta surrealismoaren oinarriak ziurtatu zituen. Aleixandrek giza ezagutzan sakondu zuen irudi surrealisten bitartez. Cernudak, surrealismoarekin, bere poeta madarikatu eta iraultzaile izatea kanporatzen du.

Pedro Salinas

Salinas beti hartu izan da maitasunaren poetatzat. Bere estiloa, formalki arrunta da (bertso laburrak, errimarik gabekoak eta adjektibo gutxirekin), baina eguneroko hizkuntzarekin batera, metafora harrigarriak nabarmentzen dira. Salinasen lan poetikoa hiru alditan banatu izaten da:

Hasierako aldia (1923-1931)

Juan Ramon Jimenezen poesia hutsaren eraginagatik markatuta dago. Eragin futuristaren bat ere agertzen da, idazmakina ala bonbillari dedikaturiko poemekin.

Osotasuneko aldia (1933-1939)

La voz a ti debida (1933), Razón de amor (1936) eta Largo lamento (1939) maitasun trilogiak eratzen du. Bertan, Salinas maitasunaren poeta bezala agertzen da, bi izaki anonimoen "zu eta ni" arteko maitasun errealarena, zeinek existentziari zentzua ematen baitio.

Atzerriko aldia (1940-1951)

Gerraren ondoren, Salinasek dramatismo handiagoko poesia existentziala garatzen du, gogoeta moraletik gizakien destinoari buruzko kezkaraino doazen gaietan oinarriturikoa.

Jorge Guillen

Guillenen obrak poesia hutsa, biluzia, oinarrizkoaren izena merezi du: poetak anekdotiko ororen abstrakzioa egiten du, mamira iristeko, eta hori lortzeko aditzak ezabatu eta izenak artikulurik gabe idazteko joera dauka.

Hogeita hamabost urterekin bere lehen liburua argitaratzen du, Cántico (1923), zein edizio ezberdinetan zabalduko da: Honen ondoren Clamor eta Homenaje datoz, baina bere obra osoa Aire nuestron (1968) bilduta azaltzen da.

Cántico

Obra honetan existitzeagatik gozamena, kosmosaren armonia, argitasuna, izakiaren gailentasuna eta askotan maitalea eta paisaia nahasten diren unibertso perfektuan poeta integratzera.

Clamor

Guillnek denboraren kontzientzia hartzen du eta historiako elementu ezkorrak sartzen ditu. Hala ere, ez da atsekabezko liburua ala ezkorra. Beregan bizitzeko gogoa eta zorigaitza gainditzeko gogoa nabarmentzen dira.

Homenaje

Bere izenburuak dioen eran, Guillenek arte eta zientzietako munduko pertsona adituak goraipatzen ditu.

Gerardo Diego

Bere lan poetikoa bi ibilbide jarraitzen ditu, bere ekoizpenaren zehar aldi berekoak direnak:

Tradiziozko poesia: tradiziozko eta klasizistak diren poemak ditu beregan, non maiz erromantzea, hamarrekoa eta sonetoa, gai ugarirekin erabiltzen baititu: paisaia, erlijioa, musika, etab. joera honetakoak dira beste obren artean: Iniciales (1918), Soria (1923) eta Alondra de verdad (1941).
Abangoardiazko poesia: arte berriarekiko bere joerak, ultraismo eta kreazionismoan hastera darama. Diegok poesia irudi txundigarriez beteriko garrantzi handirik gabeko jolas bezala garatzen du. Bere ondorengo obrak oso kreazionistak dira: Limbo (1919-1921), Imagen (1922), Manual de espumas(1924) eta Fabula de Equis y Zeda (1932).

Gerardo Diego (1967). Ricardo Benardok dedikaturiko erretratua, 1930.

Vicente Aleixandre

Bere obrak, ezagutzaren garrantzizko ikerkuntzari dagokio hasieratik. Aleixandreren ibilbide poetikoa hiru alditan banatu izaten da:

Poesia hutsa: Juan Ramon, Salinas eta Guillenen eragina antzematen da. Lehen aldi hau, hermetismoak, garbiketa lexiko eta estilistikoak, metro laburrak, asonantziak eta natura marko poetiko bezala, bereizten dute. Hemen kokatuko genuke Ámbito (1924-1927) bere obra.
Poesia surrealista: Surrealismoarekin atxikitzeak, espresioan eta material poetikoen aukeratzean askatasun handiagoa suposatzen du, nahiz eta Aleixandrek surrealismotik hainbat teknika baino ez zituen hartu. Bere poema surrealista guztiak Poesia superrealista (1971) obran bilduta daude.
Poesia antropozentrikoa: bertan, gizakia unibertso poetikoaren gune bilakatzen da, natura eta kosmosaren ordez. Antropozentrismo hau Historia del corazón (1954) eta En un vasto dominio (1962) bere obretan ikus daiteke.

Luis Cernuda

Bere poesia guztia La realidad y el deseo (1936-1964) bolumenean bilduta agertzen da, non autoreak bizitzarekiko desengainua, sentimendua, tristura, ezkortasuna nahiz errealitatea eta desioaren arteko aurkakotasuna (hein batean, gizarte zapaltzaile batean bera homosexuala izateagatik) elkartzen ditu.

Gai nagusiak bakardadea eta maitasuna dira, zein plazera eta minaren elkartzea bezala azaltzen baitira.

Luis Cernuda, 1930ean.

Bidali

Zuzendu

Eskubideak

Orria posta elektronikoz bidali

¿Qué son los iconos de "Compartir"?

Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.

¿Para qué sirve cada uno?

Facebook

Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.
Eskup

Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.

Twitter

Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.
Tuenti

Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.

Google Buzz

Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.
Meneame

Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.

Derechos de reproducción de la obra

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.

Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.

Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.

Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.

Pribatutasuna

Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.

XX. mendeko literatura espainiarra (I)