Informazio gehiago
Gabriela Mistral
Lucila Godoy Alkaiaga, Gabriela Mistral izengoitiaz ezagunagoa, Txileko Elqui bailarako Vicua herrian jaio zen, 1889. urteko apirilaren 7an. Jaun Jeronimo Godoy eskola irakaslearen eta Petronila Alkaiaga jostunaren alaba, bere haurtzaroa La Union eta Montegrande herrixketan igaro zuen.
Azken herri horretara 1892. urtean joan ziren Gabrielaren aitak bere ama utzi zuenean. Gabrielak indiar euskalduntzat jo zuen bere burua ama euskalduna baitzuen. Garai horretan, bere ahizpa Emelina Molinaren irakaspenek eta bizi zen inguru ederrak, Elqui bailara izenekoak, eragin handia izan zuten Gabriela Mistralengan.
Bere ahizparekin eta amonarekin Vicuña herrian
Hamaika urte zituela, Gabrielaren heziketaz ahizpa hasi zen arduratzen, hark Vicuñako eskolan arazoak zituelako. Ahizpak Gabrielari formazio pedagogikoa eman ez ezik irakasle izateko zaletasuna kutsatzea ere lortu zuen bere jarrerarekin. Emelina ahizpak eta amonak eragin nabarmena izan zuten Gabrielarengan, horregatik, hainbat lanetan, haiekin izandako bizipenak irudikatu zituen.
Bere formazio autodidaktikoan oinarrizkoa izan zen Bernardo Ossandon kazetariarekin izandako harremana, Ossandonek bere liburutegi handira sartzen utzi baitzion beti. Han, Federico Mistralen, Errusiako eleberrigileen eta Montaigneren prosazko lanak ezagutu zituen. Beranduago, olerkiak eta artikuluak argitaratzen hasi zen eskualdeko egunkarietan.
Irakasle-lana dela medio, Txile osoan zehar
16 urte zituela, irakasle izateko ikasketak egitea erabaki zuen, horregatik Serenako Eskola Normalean sartzeko baimena eskatu zuen; baina bere artikuluetan adierazitako ideiak zirela eta, ukatu egin zioten sarrera, euren esanetan bere ideiak ateoak eta haurrak hezten jardun behar zuen norbaitentzat kaltegarriak zirelako. Gertaera horren ondoren, emakume guztien hezkuntzarako eskubidea aldarrikatzen hasi zen, egunkarietan idatzitako artikuluen bitartez. La instruccin de la mujer izeneko artikuluarekin Mistralek eskolan sartzeko baimena lortu zuen. Une horretatik aurrera, irakasle-lanean hasi zen. Elqui bailaratik Araucania hegoaldeko eskualdera joan zen irakasle, eta handik, Santiago inguruko mendietara. Horrela, herrialdearen paisaien esentzia jasotzea lortu zuen.
Bere mutil lagunaren heriotza erabakigarria izango da Mistralen bizitzan.
Mistralek 20 urte zituenean, bere mutil lagunak, Romeo Ureta Carvajal izenekoak, bere buruaz beste egiteak asko markatu zuen. Larritasun- eta min-sentimenduak Sonetos de la muerte obran irudikatu zituen. Beranduago, 1914. urteko Santiagoko Lore Jokoetan parte hartu zuen eta han ezagutzera eman zen, Sonetos de la Muerte lanarekin, hain zuzen, irabazle izan baitzen. Lehiaketa horretan lortutako aintzatespenaren ondoren, sormen handiko aro emankorra hasi zen Gabriela Mistralen bizitzan. Olerki batzuk aldizkaritan argitaratu zituen eta Ruben Dario olerkigilearekin harremanetan jarri ondoren, Dariok El angel guardian olerkia eta La defensa de la belleza ipuina argitaratu zizkion Elegancias de Pars aldizkarian.
Bere lanetako asko argitaratzen hasiko da Mistral
Garai horretan, bere konposizioetako asko argitaratzen hasi zen: Los sonetos de la muerte argitaratu zituen, eta, Educacin Nacional aldizkarian La maestra rural, Plegaria por el nido eta Redencin olerkiak argitaratu zituen; gainera, Julio Molina Nuñezek eta Juan Agustin Arayak prestatutako Selva lrica bezalako olerkari txiletarren izen handiko antologietan parte hartu zuen. Lan horiek Federico de Onis kritiko espainiarrak abalatu zituen. Onisek Mistralen lanari buruzko hainbat hitzaldi eman zituen Columbiako Unibertsitatean irakasle espainiarren eta estatubatuarren aurrean. Hitzaldi horiekin New Yorkeko Instituto de las Americasek bere lehenengo liburua argitaratzea lortu zuen 1922. urtean, Desolacin izenekoa. Jose Vasconcelos filosofoak Mexikora gonbidatu zuen hezkuntzaren erreforman parte har zezan, eta horren ondoren Amerikako Estatu Batuetan eta beranduago Europan zehar eramango zuen bizitza ibiltaria hasi zuen.
Nobel saria eta bere lanik handiena
Urte horietan, bere garaiko intelektual azpimarragarrienetakoekin harremana izan zuen: Giovanni Papini-rekin, Henri Bergson-ekin, Paul Rivet-ekin eta Miguel Unamunorekin, beste batzuen artean. Bere herrialdearen ordezkaritza-postu garrantzitsuak izan zituen Espainian, Portugalen eta Frantzian. Herrialde horietan zehar zebilela, Tala eta Lagar, bere lurraldearen esentzia eta paisaiak barnean dituzten liburuak argitaratu zituen. 1943. urtean, ahizpa Emelinaren seme Yin-Yin-ek, honi ama hil zitzaionean Gabrielak semetzakotzat hartu zuenak, bere buruaz beste egin zuen. Gertaera horrek Gabriela Mistral oinaze handiko egoeran murgilarazi zuen. 1945. urtean Literaturako Nobel saria eman zioten. Bere lanik handiena, bizitzako azken urteetan asko landu zuen Poema de Chile izan zen, hil eta hamar urtera argitaratu zutena. Gabriela Mistral 1957. urtean hil zen.
Orria posta elektronikoz bidali
¿Qué son los iconos de "Compartir"?
Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.
¿Para qué sirve cada uno?
-
Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.
-
Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.
-
Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.
-
Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.
-
Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.
-
Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.
Derechos de reproducción de la obra
-
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.
Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.
Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.
Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.
Pribatutasuna
Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.
- Hegoamerikako literatura
- El modernismo hispanoamericano
- XX. mendeko poesia hispanoamerikarra (I). Abangoardismoa
- XX. mendeko poesia hispanoamerikarra (II). Konpromisoa eta postabangoardia
- XX. mendeko Hispanoamerikako narratiba (1go belaunaldia)
- Hispanoamerikako narratibaren "booma" (I)
- Narratiba hispanoamerikarraren "booma" (II)
- XX. mendeko Hispanoamerikako antzerkia
- Gabriela Mistral