Berezko eta berezkoak ez diren adberbiozko perpausak

Honen adibide gisa ondorengo taula dugu, zeinek ez baititu ondoriozkoak ezta konparatiboak ere (27. gaia ikusi) barne, ez dago adberbiozko mendeko, adberbio eta preposizio sintagmen (16. gaia ikusi) arteko elkarrekikotasun zehatzik.

• Adberbiozko berezko perpausak: Denborazko, tokizko eta moduzko mendekoak dira. Horrela deitzen dira, dagokien adberbiozko sintagmek eta preposizio sintagmek bezala, adberbiozko osagarri zirkunstantzial funtzioa betetzen dutelako.
• Berezkoak ez diren adberbiozko perpausak ondorengoak dira:
• Kausalak eta helburuzkoak, zeinek izenaren osagarri gisa ala esaldi osagarri gisa funtziona baitezakete.
• Baldintzazkoak eta kontzesiboak, zeinek esaldi osagarri gisa baino ez baitute funtzionatzen.

• Beste hainbat mendeko esaldi (27. gaia ikusi):
• Kontsekutiboak eta konparatiboak, zein beti esaldi osagarriak baitira.
• Aditza era ez pertsonalean dutenak.

Denbora, tokia eta moduzko espresioa

Adberbiozko berezko mendekoek egoera denboran ala espazioan espresatzen dute edo aditzaren ekintza garatzeko era adierazten dute, beraz, denbora, tokia eta moduzko mendekoak bereiz daitezke.

• Denborazko mendekoek, esaldi nagusiarekiko aldiberekotasuna, aurretiazkotasuna ala gerokotasuna adieraz dezakete. Gainera, beste hainbat balore semantiko ager ditzakete, errepikatzea bezala: Cada vez que la veo, me pongo muy nerviosa.

  Mendeko esaldiaren aditza beti subjuntiboan azaltzen da, esaldi nagusiarekiko etorkizunean kokatzen denean: Espera a que lleguen todos.

• Tokiko mendeko esaldiek hainbat balore estrategiko agertzen dituzte (kokapenarenaz gainera) predikatu nagusian mugimenduzko aditza agertzen denean, adibidez, jatorri, norabide, bide edo destinokoak: Vengo dolorido desde donde comimos (jatorria).
• Moduzko espresioa maiz alderaketen bitartez egiten da: Trabaja como lo hacía su padre.

Funtzioak eta egiturak

• Adberbiozko berezko mendekoen funtzio sintaktikorik bereizgarriena esaldi konposatuko predikatu nagusiaren osagarri zirkunstantzialarena da (denbora, toki, moduzkoa).

  Funtzio honetan, adberbiozko sintagma eta preposizio sintagmekin bat dator:

  Te vi cuando salías del instituto/ entonces - Te veré donde trabajas/ en tu oficina.
• Adberbiozko berezko mendeko perpaus edo proposizioak adberbioengatik aldatuak izan ahal izateagatik ezagutzen dira eta dagokien galderazko adberbioen erantzun bezala agertzeagatik (cuándo, dónde, cómo):

  ¿Cuándo irás? [Iré] Cuando me den las vacaciones/ Después.

  ¿Dónde nos veremos? [Nos veremos] Donde tú prefieras/ Allí.

  ¿Cómo se rellena el impreso? [El impreso se rellena] Como se indica en las instrucciones/ Así.
• Denbora, toki eta moduzko espresioa erlaziozko elementu (22. gaia ikusi) bereizgarriek (konjuntzioak, lokuzio konjuntiboak, adberbioak) sartutako esaldietan agertzen da edo aditza forma ez pertsonalean daukaten egituretan (10. eta 27. gaiak ikusi).
• Aurrekaririk gabe egituratutako cuando, como eta donde adberbio erlatiboak, hurrenez hurren denbora, toki eta moduzko benetako mendeko konjuntzio bezala kontsidera daitezke eta adberbiozkoen talde honetako adierazle formal bereizgarrienetakoak dira.