Informazio gehiago

Bazenekien...?
Ezeztapena
Audioa
Entzun nola perpaus mota ezberdinek gure iritziak adierazten laguntzen diguten

Hiztunaren jarrera

Hitz egitean ideiak igortzen ditugu, baita esaten dugunaren aurrean jarrera adierazi ere. Horrela, ideia bakarra era anitzetan adierazten dugu. Hiztunak eraikitzen dituen enuntziatuetan hainbat jarrera adierazten ditu, adibidez: baieztatu, galdetu, deiadar egin, nahia edo zalantza agertu... honako jarrerak entzuleari zuzenduta egon daitezke (komunikazio-modua) edo esaten dugunari buruzkoa izan daitezke (adierazpen-modua). Jarrerari begira, perpausak hainbat modutan sailkatzen dira.

Komunikazio-modua eta enuntziatuko modua

Errealitatearen deskribapenarekin batera, enuntziatu guztietan beste hainbat informazio agertzen da, enuntziatuaren modua izenekoa. Deskribapen horiek hurrengoa adieraz dezakete:

  • Igorleak entzulearen aurrean duen jarrera edo komunikazio-modua: Juegas / ¿No juegas? /¡Juega!, etab.
  • Igorleak esaten duenaren aurrean agertzen duen jarrera edo enuntziatuko modua: ¡Ojalá juegues!/ Quizá juegues, etab.

Komunikazio-modua

Motak Asmo Adibideak
Adierazgarria Informatzea. El juicio comienza a las dos.
Galderazkoa Informazioa lortzea. ¿Eres vegetariano?
Aginduzkoa Entzulean eragina izatea. No comas eso.
Harridurazkoa Hiztunak enuntziatuaren aurrean agertzen duen adierazkortasuna edo subjektibotasuna adieraztea. ¡Son las dos! ¡¿Eres vegetariano?!¡No comas eso!

Harridurazko modua gainerako hiru moduei gainjartzen zaie, hiztunak esaten, galdetzen edo agintzen duenaren doinua azpimarratzeko.

Enuntziatuaren modua

Motak Funtzioa Adibideak
Adierazpen-modua Enuntziatua egia dela agertzea. Volveré mañana.
Aukera edo desirazkoa Enuntziatua desiragarria bezala agertzea. Ojalá aparezca pronto.
Zalantzazkoa Ekintza zehatz bati buruzko zalantza agertzea. Quizás apruebe.
Aukerazkoa Ekintzak posible edo gerta daitezkeela bezala agertzea Puede que no lleguemos.
Aburuzkoa Ekintza bati buruzko iritzia agertzea. Tú, por desgracia, no podrás ir.

Modu-adierazleak

Modu-adierazleak modua adierazteko baliabideak dira, eta fonologikoak, lexikoak, sintaktikoak nahiz morfologikoak izan daitezke.

Adierazle fonologikoak: doinua melodia-kurben bidez ahoskatzen da, eta idazkeran, berriz, puntuazio ikurren bidez adierazten da (¿?, ¡!), perpaus adierazkorrak, galderazkoak, aginduzkoak eta harridurazko perpausak bereiztuz.

Lexiko-adierazleak: funtzio honetan espezializatutako hitzak dira, moduzko aditzondoak esaterako (efectivamente, acaso, lamentablemente) eta beste hainbat osagai: ojalá, así eta que.

Sintaxi-adierazleak: egitura bereziak dira, haien artean aditz-perifrasiak nagusitzen direlarik (10. gaia ikusi): poder + aditza, deber + aditza, soler + aditza, tener que + aditza, deber de + aditza, etab.

Morfologia-adierazleak: aditz-hondarkiek (9. gaia ikusi) modua adieraz dezakete.

Hiztunaren jarreraren araberako perpaus motak

  • Adierazpen-perpausak: (baieztapen-perpausak) ekintza edo gogoeta bat adierazten dute, hiztunak errealitate objektibo bat egozten diolarik. Perpaus mota hauek adierazpen-doinuaz ahoskatzen dira eta bere aditza indikatiboan agertzen da: Juan tiene doce años.
  • Galderazko perpausak: galdera bat egiteko erabiltzen ditugu eta gehienetan galdetzaile bat dute perpaus hasieran (qué, quién, cuál, cuándo, etcétera).
    • Galderazko perpaus zuzenak: galdera-doinuaz ahoskatzen dira eta galdera-ikurren artean idazten ditugu: ¿Ha venido alguien?
    • Galderazko zehar-perpausak: adierazpen doinurik gabe ahoskatzen dira eta ikurrik gabe idazten ditugu. Menpeko proposizio substantiboak dira (25. gaia ikusi), aditzak orokorrean galdera edo azterketa egiten duelarik: Entérate de quién llama.
  • Harridurazko perpausak: poza, ezustekoa, miresmena, beldurra, mina eta beste hainbat emozio adierazten dituzte. Gehienetan harridurazko osagai batekin hasten dira. Harridura ikurren artean idatzi eta harridurazko doinuaz ahoskatzen ditugu. ¡Está buenísimo! ? ¡Nunca te lo diré!
  • Zalantzazko perpausak: zalantza adierazten dute, hurrengoak bezalako aditzondoak eta esamoldeak erabiliz: quizá, tal vez, acaso, etab. Hauek subjuntibozko nahiz indikatibozko aditz baten aurrean doaz: Quizá llueva esta tarde - Tal vez dijo la verdad.
  • Aginduzko perpausak: agindua, debekua, eskaria edo aholkua adierazten dute. Baiezko perpausa bada aginduzko aditza izango dute, eta ezekoa bada, berriz, aditza subjuntibo-moduan egongo da: No les hagas caso.
  • Hautazko perpausak: edo desira-perpausak, desira adierazteko erabiltzen ditugu, eta harridurazko doinuaz ere adieraz daitezke: ¡Que tengas suerte! Aditza subjuntiboan daramate.
  • Aukerazko perpausak: aukera edo susmoa adierazten dute. Adierazpen doinuaz ahoskatzen dira eta aditza indikatiboaren geroaldian edo baldintzan daramate. Estarán al caer.
Bidali
Zuzendu
Eskubideak

Orria posta elektronikoz bidali

< * Bete beharreko alorrak

Eskerrik Asko.
artikuluan arrakastaz bidalita da.

cerrar ventana
Lagun iezaguzu hobetzen! Zure iritzia garrantzitsua da, eta horregatik eskertuko genizuke zure iritziak eta iradokizunak info@hiru.eus helbidera bidaltzea.

* Bete beharreko alorrak
cerrar ventana

 

¿Qué son los iconos de "Compartir"?

 

Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.

¿Para qué sirve cada uno?

  • facebook

    Facebook

    Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.

     
  • eskup

    Eskup

    Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.

     
  • delicious

    Twitter

    Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.

     
  • tuenti

    Tuenti

    Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.

     
  • technorati

    Google Buzz

    Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.

     
  • meneame

    Meneame

    Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.

     
 

 

cerrar ventana

Derechos de reproducción de la obra

 

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.

Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.

Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.

Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.

  Pribatutasuna

Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.

cerrar ventana