Azterketa morfologiko eta sintaktikoa: moduak

Informazio gehiago

Azterketa morfologiko eta sintaktikoa: moduak

Perpaus bat nola dagoen egituratuta ikusteko bi bide dauzkagu: azterketa morfologikoa eta azterketa sintaktikoa. Azterketa morfologikoak hitzaren egitura aztertzen du zein hitz mota den jakiteko. Azterketa sintaktikoak hitzek betetzen duten funtzioa eta perpausa osatzen duten hitz multzoa aztertzen ditu.

Perpaus bakunaren azterketa

Perpaus bakuna aztertzeko lehendabizi adizkiari erreparatu behar zaio eta ondoren subjektuaren izaerari edo agertzen diren hainbat osagairi.

Aditz kopulatiboa (ser, estar, parecer).
Perpausak aditz kopulatiboa eta atributua baditu, kopulatiboa da (18. gaia ikusi).
Aditza boz pasiboan.
Perpausak aditza boz pasiboan eta subjektu jasailea baditu, pasiboa da (18. gaia ikusi).
Aditza boz aktibo ez pronominalean.
Perpausak subjektu lexikoa onartzen badu eta osagarri zuzena badu, iragankorra da (18. gaia ikusi).

Perpausak subjektu lexikoa onartzen badu eta ez badarama osagarri zuzenik, iragangaitza da (18. gaia ikusi).
Perpausak ez badu subjektu lexikorik onartzen, inpertsonala da (20. gaia ikusi).
Hirugarren pertsonan dagoen mugiezinezko se-rekin osatzen den aditza.
Perpausak subjektu jasailea badu, era pasibo erreflexua da (18. gaia ikusi).
Perpausak ez badu onartzen subjektu lexikorik, inpertsonala da.
Aditz pronominala edo forma pronominalean.
Ekintza subjektuak berak jasotzen badu, perpausa bihurkaria da (19. gaia ikusi).

Ekintza aldi berean bi subjektuk egiten eta jasotzen badute, perpausa elkarkaria da (19. gaia ikusi).
Ekintza ez bada ez bihurkaria ez elkarkaria, perpausa pseudoerreflexua da (19. gaia ikusi).

Perpaus bakunaren laburpena

Perpaus elkartuaren azterketa

Perpaus elkartu (21. gaia ikusi) bat aztertzeko pausu hauek jarraitu behar dira:

Perpauseko adizki desberdinak aurkitu behar ditugu.
Subjektua eta adizki bakoitzaren osagarriak zehaztu behar ditugu esakune desberdinak bereizteko eta zedarritzeko.
Esakuneen arteko erlazio sintaktikoa aztertuko dugu:

Esakuneak sintaktikoki askeak badira, perpausa alborakuntzaz edo koordinazioz osatuta egon daiteke (22. gaia ikusi).
Esakunetako batek subjektuarekin edo beste esakuneko predikatuarekin zerikusia badu, perpausa menpekotasunez osatuta dago (23. gaia ikusi) (24. gaia ikusi) (25. gaia ikusi) (26. gaia ikusi) (27. gaia ikusi).

Sintaktikoki askeak diren esakuneen arteko loturak bilatuko ditugu:

Esakuneek ez badute elkartzen dituen inolako loturarik, perpausa alborakuntzaz osatuta dago.
Esakuneak juntagailu koordinatzaile baten bitartez lotuta badaude, perpausa juntaduraz osatuta dago.

Koordinazioz eratutako perpausen loturak nolakoak diren aztertuko dugu:

Esakune koordinatuak juntagailu kopulatibo batez elkartuta badaude, perpausa juntadura kopulatiboz eratuta dago.
Esakune koordinatuak aurkaritzako juntagailu baten bitartez lotuta badaude, aurkaritza-juntadura batez osatuta dago perpausa.
Esakune koordinatuak juntagailu hautakari baten bitartez elkartuta badaude, juntadura hautakariz dago osatuta perpausa.

Menpeko esakunearen jokabidea aztertuko dugu:

Menpeko esakunea izen baten baliokidea bada, esakune substantiboa da (24. gaia ikusi).
Menpeko esakunea adjektibo baten baliokidea bada, esakune adjektiboa da (23. gaia ikusi).
Menpeko esakunea aditzondo baten baliokidea bada edo esakune nagusiko egoera bat adierazten badu, adberbiozko esakunea da (25. gaia ikusi) (26. gaia ikusi) (27. gaia ikusi).

Perpaus elkartuaren laburpena

Bidali

Zuzendu

Eskubideak

Orria posta elektronikoz bidali

¿Qué son los iconos de "Compartir"?

Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.

¿Para qué sirve cada uno?

Facebook

Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.
Eskup

Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.

Twitter

Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.
Tuenti

Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.

Google Buzz

Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.
Meneame

Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.

Derechos de reproducción de la obra

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.

Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.

Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.

Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.

Pribatutasuna

Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.

Sintaxia