1199-1200 urteetako gertaerak

Urte horietan gertatukoen ondoren Nafarroako erreinuaren mendebaldeko muga, gutxi gorabehera, gaur egunean probintziak duen muga bera da, izan ere Bureba, Errioxa eta Bizkaiko mendebalde lehen garai batean galdutakoei orain Araba, Durangaldea eta Gipuzkoako lurraldeak gehitu behar zaizkio, Mendebaldeko Nafarroa esaten zaionaren azken hondarrak alegia. Gaztelako erregeak erasotzeko izan zituen arrazoiez asko idatzi da, hau da, bere erresumarentzat merkataritza bide berriak zabaldu nahi zituela, edota emaztearen bidez Akitanian zituen interesei hurbil-hurbildik jarraitzeko aitzakiarekin, inguruko erreinuen lurraldeez jabetu nahi izan zuela. Esan behar da, bestalde, lur horiek Nafarroaren barruan zeudela berriro 1134. urteaz gero, erresuma berrezarri zutenetik alegia.

Baina horien aurretik beste gauza franko gertatu zen, eta geroenean ere gertatuko zen Pirinioetako erresuma behin eta betiko bere horretantxe ito eta ezabatu arte. XII. mendearen azken laurdenean Gaztelakoen eta Aragoikoen presioak areagotu egin ziren eta, azkenik, 1198an mendebaldetik eta ekialdetik gaztelarrak eta aragoitarrak heriosuhar sartu ziren eta, nahiz eta geroago alde egin zuten, horien mendean geratu ziren Nafarroa barrualdeko lau hiri, bakoitzarentzat bina: Inzura eta Miranda de Arga, eta Aibar eta Erronkari, hurrenez hurren.

1199. urtean berriro gaztelar soldadu osteak, errege Alfontso VIII.a buru zutela, Arabako Uda haranetik barrena sartu ziren, artean Antso VII.a Azkarra Afrikan laguntza bila zebilenean; 1200. urterako Araba, Durangaldea eta Gipuzkoa Gaztelako koroari lotu zitzaizkion. Jakin badakigu Zabalate, Trebiñu eta Gasteiz hiriek, beren gaztelu eta guzti, inbaditzaileei aurre egin zietela. Gasteiz ia urtebete egon zen hesitua, eta nafar erregearen baimenarekin soilik eman zuen amore. Zinez harrigarria da zein azkar eskuratu zituzten berriro aipatu diren lurralde horiek guztiak, Durangaldea eta Gipuzkoa bereziki. Hortik heldu da ezin amaituzko eztabaida: konkista izan zen ala orduko handikiek lurraldeak Gaztelako koroari eman zizkioten? Hor dago hiltzea, hor koska, hori da aferaren gakoa.

Ezer gutxi dakigu gertatutakoaz, eta dakigunaren iturri nagusia, alderdi baten ikuspegia soilik zuen batena da, Rodrigo Ximenez Rada garaikidearena. Horrek latinez idatzita honako hauxe utzi zuen, hots, Alfontso VIII.ak “adquisivit”, errege gaztelauak “eskuratu zuen”, hau da, mendean hartu zuen, jabe egin zen, edo nahi den antzeko edozer.

Badirudi egindakoaz ez zegoela erabat lasai Gaztelako erregea, ez zeukala zilegitzat egin zuena. Ondorio hori ateratzen da egin zuen testamentuan esaten denetik. 1204ko abenduan larri gaixotu eta beren azken nahiaz egin zuen adierazpen idatzian, testamentuan alegia, osatzen bazen Nafarroako erregeari, horrek zenbat lur izendatu hainbeste itzuliko ziola agintzen zion, “berari zegozkiolako.” Sendatu ondoren, agindutakoa erdizka eta behar zen baino geroago bete omen zuen, XIII. mendearen bigarren hamarralditik aurrera, nafar erregeak Navas de Tolosako guduan parte hartu eta gero, Marañondik Buradongo gazteluraino dauden lurrak, Toloñoko mendilerro osoa eta horren hegoaldeko sakana (Guardia, San Vicente de la Sonsierra...), soilik ikusten baititugu berriro Nafarroan.

Nafarroako erregeek ondo gogoan zituzten lurralde horiek, eta erresumak zutik iraun zuen bitartean behin eta berriro eskatu zituzten 1199tik 1200ra galdutako lurrak.

Orria posta elektronikoz bidali

< * Bete beharreko alorrak

Eskerrik Asko.
artikuluan arrakastaz bidalita da.

cerrar ventana
Lagun iezaguzu hobetzen! Zure iritzia garrantzitsua da, eta horregatik eskertuko genizuke zure iritziak eta iradokizunak info@hiru.eus helbidera bidaltzea.

* Bete beharreko alorrak
cerrar ventana

 

¿Qué son los iconos de "Compartir"?

 

Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.

¿Para qué sirve cada uno?

  • facebook

    Facebook

    Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.

     
  • eskup

    Eskup

    Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.

     
  • delicious

    Twitter

    Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.

     
  • tuenti

    Tuenti

    Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.

     
  • technorati

    Google Buzz

    Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.

     
  • meneame

    Meneame

    Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.

     
 

 

cerrar ventana

Derechos de reproducción de la obra

 

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.

Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.

Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.

Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.

  Pribatutasuna

Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.

cerrar ventana