Informazio gehiago

Bazenekien...?
Elektroimanak

Lorentz-en indarra

Salto handi bat egon zen ikasketa elektriko eta magnetikoetan, hari eroale bat espira edo solenoide moduan biribiltzean korronte elektrikoari elkartuta dauden eremu magnetikoak izugarri areagotzen direla ulertu zenean. Hau da elektroimanen eta sorgailu elektriko berrien printzipioa.

Ampèreren bigarren legea

Eroale batetik korronte elektriko bat igarotzearen ondorioz eremu magnetiko bat sortzen denean, eremuak edozein bide itxitan egiten duen lana proportzionala da bide horrek duen intentsitate korrontearekin. Printzipio hau Ampèreren teorema edo Ampèreren bigarren legea bezala ezagutzen da eta matematikoki honela adierazten da:

Teorema honetatik ondorioztatzen da, edozein azalera itxi bateko eremu magnetikoaren fluxua zero dela, eremu magnetikoaren lerroak itxiak direlako.

Intentsitate magnetikoa eremu itxi eta orientatu batean.

Solenoideak

Korronte elektriko mugatuetatik eremu magnetiko bortitzak sortzeko gauza den dispositibo bat solenoidea da, modu helikoidalean biribildutako hari eroaleen espiren segidez osaturikoa zeinetik korrontea dabilen. Solenoideak bereziak dira:

  • Elkarren segidako bi espiren artean, eremu magnetikoa deuseztatu egiten da korrontea haietako bakoitzetik kontrako norabidean dabilelako.
  • Solenoidearen erdian espira bakoitzak eragindako eremu magnetikoak batzen dira, beraz, fluxu magnetikoaren dentsitatea maximoa da.

Solenoide baten erdian eremu magnetikoak ondorengo magnitudea du:

KM proportzionaltasun-konstantea izanik, I korronte intentsitatea eta n solenoidearen espira kopurua. Beraz, zenbat eta handiagoa izan espira kopurua, gero eta bortitzagoa da eremua.

Solenoide batek sortzen duen eremua, baliogabea bi espiren tartean eta maximoa erdian.

Solenoide batek sortzen duen eremu magnetikoak, barrazko iman batek dauzkan antzeko ezaugarriak dauzka.

Kargaren mugimendua eremu magnetiko batetik

Eremu magnetiko baten barruan, karga elektrikoek indarra jasaten dute, Lorentzena deitua (38. gaia ikusi), zeinek beraien artean hurrengo adierazpenaren moduko azelerazio bat eragiten du:

kasu honetan, q karga, m masa, abiadura eta eremuaren magnitudea dira.

Masa-espektrografoa

Eremu magnetiko baten barruan mugimenduan dauden karga elektrikoen adibide bat masa-espektrografoa dugu.

Dispositibo hau, ionizatutako isotopo sorta batez (karga elektriko positiboz) eta bere ibilbidea aldatzen duen eremu magnetiko konstante baten generadoreaz osaturik dago. Bere abiadura eremuarekiko elkarzut denez, partikulek ondorengo erradioa duen ibilbide zirkular bat deskribatzen dute:

Atomoaren isotopo bakoitzak masa ezberdina du, bere ibilbide zirkularreko erradioa ere ezberdina delarik.

Honela, masa-espektrografoak ohiko metodo kimikoek banatu ezin dituen elementu berdineko isotopo ezberdinak banatzen ditu.

Momentu magnetikoa

Karga puntual bat izan beharrean zirkuitu itxi batetik dabilen korronte elektriko bat dugunean, eremu magnetiko baten influentzia honela agertzen da:

  • Indar magnetiko global nulu bat, korronte elementu ezberdinen gainean eginiko indarrak bata besteekin konpentsatzen direlako.
  • Biraketa momentu garbiak, eremu magnetikoaren norabidearen arabera zirkuituaren errotazioa eragiten du.

Zirkuituan eremuak eragindako biraketa momentua honela adierazten da:

eremuaren magnitudea eta zirkuituaren momentu magnetikoa izanik, zein zirkuituak sortutako eremuaren norabidea eta noranzkoa duen bektore bat den eta zeinen moduluak m = A · I balio duen, A zirkuituak duen azalera eta I korrontearen intentsitatea direlarik.

Bidali
Zuzendu
Eskubideak

Orria posta elektronikoz bidali

< * Bete beharreko alorrak

Eskerrik Asko.
artikuluan arrakastaz bidalita da.

cerrar ventana
Lagun iezaguzu hobetzen! Zure iritzia garrantzitsua da, eta horregatik eskertuko genizuke zure iritziak eta iradokizunak info@hiru.eus helbidera bidaltzea.

* Bete beharreko alorrak
cerrar ventana

 

¿Qué son los iconos de "Compartir"?

 

Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.

¿Para qué sirve cada uno?

  • facebook

    Facebook

    Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.

     
  • eskup

    Eskup

    Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.

     
  • delicious

    Twitter

    Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.

     
  • tuenti

    Tuenti

    Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.

     
  • technorati

    Google Buzz

    Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.

     
  • meneame

    Meneame

    Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.

     
 

 

cerrar ventana

Derechos de reproducción de la obra

 

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.

Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.

Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.

Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.

  Pribatutasuna

Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.

cerrar ventana