Estatika: orekan dauden sistemak

Mekanikaren funtsezko adarretako bat mekanika da. Orekan dauden gorputzen eta sistemen izaera aztertzen du, eta horientzat ez dago mugimendu netorik. Antzinako filosofo grekoek enuntziatu zituzten estatikaren printzipioak baina neurri handi batean behintzat, Galileo Galilei (1564-1642) italiar jakintsuaren lanei esker gertatu zen diziplina honen sistematizazioa.

Orekan dauden indarrak

Fisika klasikoan, indar mekanikoen egintzaren ondoriotzat hartzen da mugimendua. Sistema bat geldi egoteak ez du esan nahi sistema horren gainean eragiten duen indarrik ez dagoenik, indar horiek antzeko indarrekin arinduta edo orekatuta daudela baizik. Horixe gertatzen da esaterako, plano horizontal batean eutsitako gorputz batekin. Hau da, gorputzaren pisua planoaren erresistentziak orekatuta dago.

Bere interes bereziarengatik, estatikak sistema berezietan oinarritzen ditu bere eremuko hainbat ikerketa, hala nola, plano inklinatua, polea sinple eta konposatua eta palanka.

Plano inklinatuak

Mekanikaren ikuspuntutik, plano inklinatua deritzo horizontalaren gainean angelu zehatzean altxatuta dagoen gorputz material bat gainean duen gainazalari.

Plano inklinatuko sistema batean parte hartzen duten indarrak; pisua P (osagai tangentzialekin P eta osagai normalekin P) eta marruskadura F .

Marruskadurarik ez dagoela kontuan hartzen bada, indar bakarrak eragingo luke gorputzaren gainean, pisuak P. Indar horrek bi atal ditu: osagai tangentziala (PT) eta osagai arrunta (PN). Planoko erresistentziak orekatzen du azken hori, horregatik, osagai tangentziala baino ez da izango aktiboa. Baldintza horietan, gorputza beherantz irristatuko litzateke inklinatutako planotik osagai horren egintzaren ondorioz. Hortaz:

  • Erorketaren azelerazioa a sinuarekiko proportzionala da.
  • a angelu berarentzat gorputz guztiak erortzen dira azelerazio berarekin.
  • Hala ere, marruskaduraren efektua pisuaren osagai tangentzialari oposatzen zaion indar gisa hartzen denean, bi kasu gerta daitezke:
  • Marruskadura pisuaren osagai tangentziala baino txikiagoa bada, gorputza plano inklinatutik beherantz irristatuko da, baina marruskadurarik ez balego baino azelerazio txikiagoarekin.
  • Marruskaduraren indarrak pisuaren osagai tangentziala orekatzen badu, gorputza geldi egongo da.
  • Marruskadura indarra xahutu egiten da, gorputz materialaren mugimenduarekiko balazta gisa eragiten duelako.

Poleak

Polea sinplea ere sistema garrantzitsua da estatikaren ikuspegitik. Ardatz batez eutsitako gurpil baten inguruan pasatzen den soka baten bi muturretatik zintzilikatutako bi gorputz materialek osatutako multzoa da.

Marruskaduraren eraginak kontuan hartu gabe, mugimendua egongo da pisu handiena duen gorputzaren noranzkoan, eta gorputza gelditu egingo da sokaren tentsioak bi pisuak orekatzen dituenean.

Eskema hori korapilatu egingo da zintzilikatutako hainbat pisutan lotutako poleak erabiltzen direnean. Kasu horretan, multzoaren amaierako mugimendua neurtzeko eragina izango dute bai pisuen magnitudeak, baita erabilitako poleen erradioak ere.

Bi masa ezberdin zintzilikatzen diren polea sinple baten eskema. (Atwooden makina).

Palankaren legea

Palanka barra zurrun batek osaturiko sistema fisiko sinplea da. Barra horren muturretako batean gorputz material pisutsu bat kokatzen da. Barraren lurreko euste-puntua aldatuz, errazago edo neketsuago, posible da gorputza altxatzea, horretarako, aurkako muturrean indarra eginez.

Palanka baten eskema.

Oreka egoeran, besoetatik egindako indarra (barraren mutur batetik euste-puntura dauden distantziak) konstantea da:

Horregatik, euste-puntua pisuarengana hurbiltzen badugu, indar txikiagoa egin beharko dugu gorputza altxatzeko. Printzipio horren izena Arkimedesen palankaren legea da.

Orria posta elektronikoz bidali

< * Bete beharreko alorrak

Eskerrik Asko.
artikuluan arrakastaz bidalita da.

cerrar ventana
Lagun iezaguzu hobetzen! Zure iritzia garrantzitsua da, eta horregatik eskertuko genizuke zure iritziak eta iradokizunak info@hiru.eus helbidera bidaltzea.

* Bete beharreko alorrak
cerrar ventana

 

¿Qué son los iconos de "Compartir"?

 

Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.

¿Para qué sirve cada uno?

  • facebook

    Facebook

    Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.

     
  • eskup

    Eskup

    Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.

     
  • delicious

    Twitter

    Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.

     
  • tuenti

    Tuenti

    Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.

     
  • technorati

    Google Buzz

    Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.

     
  • meneame

    Meneame

    Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.

     
 

 

cerrar ventana

Derechos de reproducción de la obra

 

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.

Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.

Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.

Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.

  Pribatutasuna

Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.

cerrar ventana