Informazio gehiago
Energia zinetikoa eta energia potentziala
Energia hainbat adierazpenetan agertzen den magnitude fisikoa da. Lana burutzeko gaitasuna legez definitua eta beroarekin lotuta (energi aldaketa), funtsean energia zinetiko eta energia potentzial moduan antzematen da. Energia zinetikoa mugimenduarekin lotuta dago eta energia potentziala dagoen sistemaren posizioaren edo egoeraren mende dago.
Energia zinetikoa
Indarrek, gorputz baten edo mugimenduan dagoen sistema baten gainean egiten duten lana, energia zinetiko deituriko kantitate baten aldaketa legez adierazten da, honatx bere formula:
Energia potentzial grabitatorioa
Grabitazio-eremu baten egintzaren eraginpean jarritako gorputz orok energia potentzial grabitatorioa dauka, bakarrik gorputzaren posizioaren araberakoa dena eta energia zinetiko transforma daitekeena erraz.
Energia potentzial grabitatorioaren adibide klasikoa lurrazalaren gainean h altueran kokatutako gorputza da. Gauzak horrela, energia potentzial grabitatorioaren balioa honakoak emango luke:
Gorputza jausten uzten baldin bada, abiadura hartzen du eta, honekin batera, energia zinetikoa, altuera galtzen doa eta energia potentzial grabitatorioa txikitu egiten da.
Energia potentzial elastikoa
Energia potentzialaren beste forma arrunt bat malguki batek konprimatzean duena da. Energia potentzial elastiko honen balioa hauxe da:
Malguki bat konprimitzean, energia potentzial elastiko legez metatzen den lana gauzatzen da.
Energia mekanikoa
Prozesu fisikoetan, energia gorputzetan metatzen da era zinetiko eta potentzial moduan. Energien batura honi energia mekaniko deritzo da eta orokorrean horrela idazten da:
Gorantz jaurtitako gorputz batean parte hartzen duten indarrak: batak mugimendua sortzen du (energia zinetikoa) eta bestea, pisua, energia potentzial grabitatorioa metatzen doa ibilbidearen punturik garaienera arte.
Energia mekanikoaren kontserbazioa
Fisikaren oinarrizko printzipio batek energia ez dela sortzen ezta deuseztatzen rmantentzen du, bai ordea egoera batzuetatik bestetara transformatzen dela. Printzipio hau energia mekanikora ere zabaltzen da. Horrela, sistema isolatu batean, denbora-une biren arteko energia zinetiko eta potentzialaren batura konstante mantentzen da.
Potentzia mekanikoa
Indar baten egintzapean denbora-unitateko transferitutako energiari (edo burututako lanari) potentzia mekaniko deritzo, eta era honetan adierazten da:
Lanaren definizioa (11. gaia ikusi) kontuan hartzen bada, honako hau bete behar da:
Orria posta elektronikoz bidali
¿Qué son los iconos de "Compartir"?
Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.
¿Para qué sirve cada uno?
-
Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.
-
Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.
-
Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.
-
Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.
-
Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.
-
Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.

Derechos de reproducción de la obra
-
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.
Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.
Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.
Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.
Pribatutasuna
Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.

- Estatika eta dinamika
- Cálculo vectorial
- Desplazamiento, velocidad y aceleración
- Mugimendu zuzena eta zirkularra
- Estatika: orekan dauden sistemak
- Newton-en dinamikaren legea
- Akzioa eta erreakzioa. Momentuaren kontserbazioa
- Gorputz baten pisua eta masa
- Ingurune deformagarriak: presioaren nozioa
- Presio hidrostatikoa. Arkimedes-en printzipioa
- Presio atmosferikoa
- Trabajo mecánico y energía
- Energía cinética y energía potencial