Informazio gehiago
Eragin fotoelektrikoa eta Compton eragina
Eragin fotoelektrikoa
1887an, Heinrich Hertz (1857-1894) fisikari alemaniarrak, ustekabean, argi ultramoreak metalezko elektrodoen artean gertatzen ziren txinpartetako boltajea aldatzen zuela ohartu zen. Philipp Lenard (1862-1947) alemaniarrak eragin fotoelektrikoa deituriko fenomeno hau, ikusten den argiak edo ultramoreak azalera metalikoengan eragina dutenean gertatzen den elektroi-igortzea bezala deskribatu zuen eta bi oinarrizko ondoriotara iritsi zen:
- Igorritako elektroiek lor dezaketen gehieneko energia zinetikoa, ez da erradiazio erasotzailearen intentsitatearen araberakoa.
- Eragin fotoelektrikoan, elektroi igortzea bat-batekoa da.
Eragin fotoelektrikoaren eskema: hainbat materialengan argi sortak erasotzean, elektroi igortzea gertatzen da.
Einsteinen azalpena
1905ean, Albert Einsteinek (1879-1955), eragin fotoelektrikoaren azalpen adierazgarria eskaini zuen. Einsteinek zioenez, erradiazio elektromagnetikoa partikulen bitartez osatuta dago, zeini fotoiak deitu baitzien; hauen energia, lotura zuen uhinaren frekuentziarekiko proportzionala litzateke. Horrela, erradiazioa eta materiaren arteko energia elkarraldatzea, oinarrizko kopuru batekiko balio anitzetan soilik litzateke posible, adibidez, fotoien kopuru osoaren lekualdatzean. Orduan:
- Uhinak azalera metalikoaren gainean erasotzean, pausagunean dagoen elektroiak Ef = hn energia fotoia xurgatzen du, n uhineko frekuentzia eta "h" Planck-en konstantea izanik.
- W azalera metalikotik elektroia ateratzeko beharrezko energia bada, honek bertatik ihes egingo luke Ec = hn - W energia zinetikoarekin.
Era honetan, eragin fotoelektrikoaren propietateak behar bezala azaltzen dira.
- Lorturiko gehieneko energia zinetikoa, erradiazio erasotzailearen maiztasunaren araberakoa da soilik, baino ez bere intentsitatearen araberakoa. Aldiz, igorritako elektroi kopurua, fotoi erasotzaileen kopuruaren funtzioa da (hau da, erradiazioaren intentsitatearena).
- Elektroi-igortzea bat-batekoa da, fotoi-elektroi energia transferentzia bezala.
Gainera, Einsteinek, eragin fotoelektrikoa gertatzeko erradiazioaren frekuentziako atalase balioa gainditzea beharrezkoa dela ezarri zuen, bere intentsitatea edozein izanda ere:
Compton eragina
Compton eragina, fenomeno bat da zeinen eraginaren bitartez hainbat azalengan erasotzen duen erradiazio elektromagnetikoa sarrerakoa baino handiagoa den uhin luzera handiagoarekin ateratzen baita.
Fenomeno hau, Arthur Holly Compton (1892-1962) fisikari estatubatuarrak "X" izpiak barreiatzeari buruz eginiko ikerketen zehar ikusitakoa, mekanika kuantikoaren printzipiotatik abiatuta soilik azal daitezke. Horrela, erradiazio magnetikoa fotoiak izeneko energia kopuruengatik osatuta dagoela kontsideratzen bada, materiarekin duen elkarreraginean fotoi hauen hein bat xurga daiteke. Kasu horretan, erradiazioaren energia globala gutxitu egingo litzateke, eta bere frekuentzia ere bai, horrela uhinaren luzera handiagotuz.
Compton uhinaren luzera
Compton eragina, Planck eta Einsteinek energia elektromagnetikoari buruz eskainitako marko teorikoaren barnean zenbatu daiteke. Erradiazio honen (fotoiak) kopuruen masa Ef = hn, dela kontuan izanik, Ef = w bezala ere idatz daitekeena, = h / 2p, fotoi bakoitzaren momentu lineala ondorengo formulak definitzen du:
Momentu lineala eta energiaren kontserbatze legeen bitartez, elkarreraginean fotoiaren sarrera eta irteerako uhinen luzeren arteko diferentzia, ondorengo formulak adierazten du:
Orria posta elektronikoz bidali
¿Qué son los iconos de "Compartir"?
Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.
¿Para qué sirve cada uno?
-
Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.
-
Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.
-
Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.
-
Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.
-
Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.
-
Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.
Derechos de reproducción de la obra
-
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.
Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.
Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.
Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.
Pribatutasuna
Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.
- Fisika nuklearra
- Elektroiaren aurkikuntza
- Planck-en hipotesia
- Einstein-en erlatibitatearen printzipioa
- Eragin fotoelektrikoa eta Compton eragina
- El modelo atómico de Bohr-Sommerfeld
- Louis de Broglie-ren materia-uhinak
- Einsenberg-en ziurgabetasunaren printzipioa
- Elektroiaren spina eta Pauli-ren baztertze-printzipioa
- Bibrazio-hedapena. Uhin mekanikoak
- Indar nuklearrak
- Erradiaktibitate naturala eta artifiziala
- Fisio nuklearra eta fusio nuklearra
- Erreaktore nuklearrak