Marxismo humanista eta zientifikoa

Marxismoaren balorazioa egitean hainbat gertaera garrantzitsu aintzat hartu behar ditugu: Iraultzaren porrota Mendebaldean, gizabanako iraultzailearen desagerpena, eredu zaharrak agortu izana eta egiaztapen-narrazio handien amaiera. Marxismoak gizaki modernoaren munduarekiko ikuspegia bermatzean jasan zuen funtzioa eta lekuaren krisialdia horren ondorioz izan zen.

Gramsci. Ohizko materialismoaren kritika

Gramsci-k marxismoaren filosofiaren errotiko berezitasunaren alde egiten du ohizko materialismoaren hiru tesien kritika eginez: izpirituarekiko materiaren nagusitasuna, azaleko munduaren errealitatearen alde egitea eta ezagupena errealitate objektiboaren adierazle bezala antzematea. Ohizko materialismoak hurrengo akatsak ekartzen dituela adierazten du:

  • Izpirituarekiko materiaren nagusitasunak monismo metafisikoa dakar.
  • Nagusitasun hori ekonomia arloan ematen da eta beraz determinismo ekonomiko baten jatorria da, politika eta ideien moduko gainontzeko gizarte-mailen berezitasuna baztertzen duelarik.
  • Gramsci-rentzat, alde batetik azaleko munduaren egiaztapena eta bestetik ezagupena errealitate objektiboaren adierazletzat antzematea historiaz kanpoko eta gizadiaz kanpoko ikuskera da.

Filosofia eta humanismoa

Gramsci-k defenditutako marxismoaren ikuspegia ekonomia politikoa, zientzia politikoa eta filosofiaren sintesia da, historiaren azken oinarrian eraikia. Gramsciren ustez filosofia munduarekiko ikuspegia da, non teoria eta teoriatik ateratzen diren jokabide-arauak batzen diren. Ezagupenaz gainera, filosofia morala eta politika da beraz.

Filosofia gogoeta da, hau da, gizakiak norberari buruzko ezagupen mailakatua. Beraz, filosofiaren helburua gizakiari bere burua ezagutzen laguntzean datza. Historian zehar gizakiak bere erabakiak agertuko ditu eta bere autokontzientzia gizaki bezala ekoizten edo lortzen duenari lotuta egongo da.

Filosofia marxista teoria eta praktikaren batasunean oinarritzen da eta ondorioz gizakiak antzemandako errealitatearen eraldaketa ezagutzeari lotuta dago.

Gramsci-ren ondorioa hau da, praxiaren filosofian ezin dugu ezaguerarik aurkitu historia, eta gizakiaren arloan ez bada.

Althusser, Marxismoa, teoria eta praktika

Louis Althusser-en hitzetan, marxismoa «ez da praxiaren filosofia berria baizik eta filosofiaren praktika (berria)». Hala ere, filosofo frantziarra filosofia marxista eduki teorikoaz hornitzen saiatu zen.

Marx-en berreskurapena

Stalin hil ondoren marxismoaren estatutua berrikusteko baldintzak ezarri zituzten, politika-doktrina baino gehiago zela adieraztearren: "funtsezko ikerketa baten eremu teoriko" moduan aztertu nahi zuten. Althusser-ek Marx-en lana berrikustea proposatzen du, filosofia marxista izate eta eduki teorikoaz hornitzeko asmoarekin batera.

Althusser-en ustez, Marx-en obran bi aldi bereizten dira: alde batetik gaztaroa, besteak beste Familia sakratua eta Eskuizkribu ekonomia-filosofiakoak lanak batzen dituena; bestetik helduaroa, 1945. urtean hasi eta humanisten aurkako aldia izenaz ezagutzen duguna. Garai honetan haustura epistemologikoa eman zen, Althusser orduan arrazoibide humanistaren teoria-estatutuari buruzko eztabaidan sartu zelarik.

Haustura epistemologikoa arrazoibide ideologikoa bertan behera uztean datza, arrazoibide horri jarraituz gizakia filosofia, historia eta politikaren oinarria izanik. Problematika zientifiko berri batera, materialismo historikora igarotzeak filosofia berri bat ekarri zuen: materialismo dialektikoa.

Filosofia marxista

Althusser-en iritziz, filosofia marxisten ekarpen nagusiak Marx-en Kapitala liburuan, "praktiko egoeran" batzen dira, baita alderdi komunista ororen ekintzan eta Lenin-en neurriko buruen gogoetan ere.

Filosofia marxistaren edukiak edozein zientziaren izaera berekoak dira eta bi alde agertzen dituzte:

  • Teoria bat, bere helburua den materialismoa ikasten duen sistema kontzeptuala duelarik.
  • Helburuari atxikitzen zaion metodoa, teoria eta metodo beraren arteko harremana adierazten duena: dialektika.

Althusser-en ustez filosofo marxistaren zeregina kultura marxistak utzi dizkigun testu eta obren ikerketa zorrotza, kritikoa eta sakona egitean datza.

 

Karl Marx-en hilobia, Londoneko Highgate hilerrian.

Orria posta elektronikoz bidali

< * Bete beharreko alorrak

Eskerrik Asko.
artikuluan arrakastaz bidalita da.

cerrar ventana
Lagun iezaguzu hobetzen! Zure iritzia garrantzitsua da, eta horregatik eskertuko genizuke zure iritziak eta iradokizunak info@hiru.eus helbidera bidaltzea.

* Bete beharreko alorrak
cerrar ventana

 

¿Qué son los iconos de "Compartir"?

 

Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.

¿Para qué sirve cada uno?

  • facebook

    Facebook

    Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.

     
  • eskup

    Eskup

    Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.

     
  • delicious

    Twitter

    Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.

     
  • tuenti

    Tuenti

    Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.

     
  • technorati

    Google Buzz

    Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.

     
  • meneame

    Meneame

    Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.

     
 

 

cerrar ventana

Derechos de reproducción de la obra

 

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.

Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.

Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.

Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.

  Pribatutasuna

Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.

cerrar ventana