Karbonoaren konposatuak

Karbonoa berebiziko elementu kimikoa da izaki bizidunen kasuan. Bere zenbaki atomikoa 6 da eta masa zenbakia 12. Naturan grafito eta diamante itxuran aurki daiteke. Bere balentzia edo konbinazio-ahalmena 4 da; hau da, tetrabalentea (laubaliokoa) da. Konbinazio ahalmen hori beste karbono atomo batzuekin ere badu, eta horri esker kate karbonatuak sortzen dira. Karbono-karbono lotura horiek izaera kobalentea dute eta katea ireki edo itxiak dituzten molekulak sor ditzakete, bakoitza bere adarrekin.

Karbonoaren konposatuak

Karbonoak sor ditzakeen konposatuak honako taldetan sailka daitezke:

  • Aziklikoak: kate irekiko konposatuak dira. Kate horietako karbono-atomo bakoitzak lotuta dagoen karbono-atomoen kopuru zehatza du. Karbono nagusi horiei, primarioa, sekundarioa edo tertziarioa deitzen zaio, karbonoaren atomo-kopuruari (1, 2 edo 3) lotuta dagoen arabera.
  • Ziklikoak: konposatu mota horiek kate itxia osatzen dute. Ziklo hori karbono-atomoek bakarrik osatzen badute, multzoari karboziklikoa deitzen zaio; aldiz, karbono-atomoak beste atomo-mota batzuekin (oxigenoa, nitrogenoa, sufrea...) lotzen badira, heteroziklikoak deitzen zaie. Konposatuak ziklo bat baino gehiago badu bere egituretan, poliziklikoa deitzen zaio.
  • Aromatikoak: bentzenotik datozen konposatuen multzo handi eta garrantzitsu batek osatzen ditu.

Funtzio eta talde funtzional kontzeptuak

Konposatu organikoen azterketa sistematikoa, talde funtzional deitzen zaion molekulan dauden elementu bat edo atomoen talde bat egoteak eragiten dituen ezaugarri komunetatik abiatuta egiten da.

  • Funtzio organikoa deitzen zaio substantzia talde bat besteengandik bereiziarazten dituzten ezaugarri bereziei.
  • Talde funtzionala edo funtzio-taldea deitzen zaio molekula bati ezaugarri jakin eta berezkoak ematen dizkion atomori edo atomo-taldeari.
  • Serie homologoa talde funtzional bera duten konposatuen taldea da. Besteengandik karbono atomoen kopuruak bereizten ditu.
  • Formula molekularra eta egitura-formula: formula molekularrak molekulan edo molekularen egitura-unitatean dauden atomoren kopurua adierazten du. Formula molekularra ezagutzeak ez du substantzia osoa zehazten. Izan ere, atomoen arteko lotura ezberdinak eta egitura-antolamendu eta banaketa espazial ezberdinak, agerian uzten dute formula molekular berdina duten substantzia ugari dagoela, baina atomoen egitura-antolamendua eta euren arteko lotura ezberdina dutela.

Funtzio organikoak eta funtzio-taldeak

Orria posta elektronikoz bidali

< * Bete beharreko alorrak

Eskerrik Asko.
artikuluan arrakastaz bidalita da.

cerrar ventana
Lagun iezaguzu hobetzen! Zure iritzia garrantzitsua da, eta horregatik eskertuko genizuke zure iritziak eta iradokizunak info@hiru.eus helbidera bidaltzea.

* Bete beharreko alorrak
cerrar ventana

 

¿Qué son los iconos de "Compartir"?

 

Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.

¿Para qué sirve cada uno?

  • facebook

    Facebook

    Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.

     
  • eskup

    Eskup

    Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.

     
  • delicious

    Twitter

    Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.

     
  • tuenti

    Tuenti

    Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.

     
  • technorati

    Google Buzz

    Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.

     
  • meneame

    Meneame

    Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.

     
 

 

cerrar ventana

Derechos de reproducción de la obra

 

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.

Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.

Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.

Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.

  Pribatutasuna

Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.

Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.

cerrar ventana