Giza galerak eta gastu militarrak

Guztira sei urte iraun zuen mundu gatazkak bere ondorio azpimarragarrienak funtsezko bi aspektutan erakutsi zituen:

• Giza galerak: ia hirurogei milioi hildako eta berrogei milioitik gora zauritu. Biztanleria zibila helburu beliko nagusi bilakatu zen gatazka bitartean. Bestalde, Alemania naziaren politika arrazistak garrantzizko aldaketak suposatu zituen Europako hainbat herrialdetako banaketa etnikoan.
• Militar gastuak: Bigarren Mundu-gerra bilioi bat dolarretik gora kostatu zen. Gainera, gerraosteko ekonomiak denbora behar izan zuen bere onera etortzeko suntsiketa industrialagatik, eskulan faltagatik eta gerrako produkzioa bake-aldira egokitzeko zailtasunengatik.

Lurralde-aldaketak

Parisko bake-hitzarmena (1947) eta beste hitzarmenen ondorioz, Europako eta Ekialdeko Asiako mapa zeharo aldatua geratu zen:

• Alemania eta Austria okupazioko lau eskualdetan banatu zuten (britainiarra, frantsesa, sobietarra eta estatubatuarra). Austriako okupazioari 1955 urtera arte eutsi zitzaion, eta Alemania, berriz, bi herrialdetan banatua egon zen (Ekialdea eta Mendebaldea) 1990 urtera arte.
• Sobietar Batasunak Moldavia, Estonia, Letonia, Lituania eta Prusia ekialdeko zatiak, Polonia, Txekoslovakia eta Finlandia beretu zituen.
• Poloniak, konpentsazio gisa, Prusia ekialdeko gainerakoa eta Alemaniako ekialdeko eskualde osoa beretu zituen.
• Bulgariak Dobrudjako eskualde errumaniarra beretu zuen.
• Txinak Mantxuria eta Japoniak okupatutako lurralde denak berreskuratu zituen. Bere aldetik, Japonia irlako lurraldera mugatua geratu zen.

Nagasakiren itxura 1945eko bonbardaketa atomikoaren ondoren.

ONUren sorrera

1945. urtean aliatuek egindako «lau askatasunen» aldarrikapenak (adierazpena, gurtza, beldurraren aurka eta miseriaren aurka) Estatuen arteko lankidetzarako nazioz gaindiko erakunde baten hazia suposatu zuen.

Nazio Batuen Erakundearen fundazio ofiziala 1945eko ekainaren 26an egin zen, Ardatzaren kontra lerrokatutako berrogeita hamar herrialdek sinatutako sorrera-aktaren ondoren. Gerraosteko urteetan munduko ia Estatu guztiak ONUn sartu ziren.

• Bakearen defentsa eta gatazkei irtenbide baketsuak bilatzea.
• Giza eskubideen defentsa.
• Eskubide-berdintasuna gizaki guztientzat.
• Bizi mailaren hobekuntza mundu guztian.

Honen bitartekaritzak hainbat gerra eragotzi ditu 1945etik hona. Halere, bere ahalmenak mugatuak dira daukan egituragatik, zeinek erakundearen ekintzarako gaitasuna murrizten duen, eta batez ere, bost potentzia garailek (Frantzia, Erresuma Batua, Estatu Batuak, Errusia eta Txina) erabili dezaketen beto eskubideagatik.

Data garrantzitsuak

• 1945 Yalta eta Potsdamgo Konferentzia. Bigarren Mundu-gerraren amaiera. Nazio Batuen fundazio-akta.
• 1947 Parisko bake-hitzarmena.
• 1948 Pragako Estatu-kolpea. Berlingo krisia mendebaldeko aliatuen eta Sobietar Batasunaren artean.
• 1949 Estatu Batuek eta honen aliatuek OTAN sortuko dute.
• 1950 Koreako gerra piztuko da, gerra hotzaren lehen liskar belikoa.
• 1951 San Franciscoko bake-hitzarmena.
• 1953 Koreako gerraren amaiera. Munduko bi bloketako zatiketa areagotuko da.
• 1955 Austriako okupazio aliatuaren amaiera.