Francisco de Goya
Goya (1746-1828) artista sailkaezinaren prototipoa izango genuke. Bere bilakaera pertsonalak eta artistikoak, baita bizitzea egokitu zitzaion epealdi historiko korapilatsuak ere, etengabeko bilakaera ekarriko dion ibilbidean barrena abiaraziko dute.
Fuendetodos herrian jaio zen (Zaragozan). Hamalau urterekin Luzán margolariaren tailerrean sartu zen, eta bertan grabatuen kopian aritu zen. 1763 urtearen amaieran, Goyak lehen aldiz Madrilera bidaiatu zuen San Fernandoko Arte Ederren Akademia Errealaren lehiaketa batean parte hartzeko. Bere entsegu desberdinek ez zuten autorea arrakastara eraman. Margolari aragoiar gazteak, gorteko baliabideetan bere karrera finkatzea lortu zuen tapizetarako kartoiak eginez, hau da, Santa Barbarako Tapizen Lantegi Errealeko tapizgile gortesauek kopiatu behar zituzten margotutako ereduak.
Italiara egindako bidaia baten ondoren, Gortean sartzea lortuko du Bayeu suhiaren eskutik. 1793. urtean gor geratu zen gaixotasun baten ondorioz. Bere egoera hobetu egingo da nobleziako sektore baten bitartekaritzari esker (Alba, Chinchon...), eta horrela, Ganberako Lehen Pintorearen kargua erdietsiko du. Independentzia Gerrak eta, bereziki, Fernando VII. erregearen izaera absolutistak zalantzan jarriko dute Goya ilustratu eta liberalaren abertzaletasuna. Gorraren Landetxera (Quinta del Sordo) erretiratuko da eta bertan egingo ditu bere Pintura Beltzak, eta azkenik, Bordelera joateko erregearen baimena lortuko du, eta bertan hilko da.
Velazquezekin gertatzen den modura, Goyak ere oso interes eskasa agertu zuen erlijiozko pinturaren alde. Genero horretatik Aula Dei izeneko fresko klasizistak eta Calasanzeko San Joseren Azken Jaunartzea izeneko mihise kezkagarria aipatuko genituzke. Tapizetarako kartoiak eginez lortu zuen Gortean sartzea. Gai herrikoiak dira (Ezkontza, Urtaroak), erregeek jauregiko gelak apaintzeko enkarguz emanak. Goyaren kartoien berritasuna pintura-gairik ez jorratzea litzateke, genero horretan oso ohikoa baitzen hori.
Erretratuari eskaini zion bere pintura-lanaren parte handi bat. Goyak leialtasun zorrotzez agertzen zituen pertsonak, eta hori nabarmen geratu zen Karlos IV.aren Familia eta Fernando erregearen beraren erretratuetan. Osunako Dukeak bezalako nobleziako pertsonaiek ikuspegi familiartekoagoa eta hurbilagoa eskaintzen dute, gorteko erretratu tradizional eta handientsu hartatik urrunduz. Maja jantzia eta Maja biluzia Godoyren enkarguz eginak dira, haren kabinete pribatua apaintzeko.
Gerraren amaieran eta bere zalantzazko abertzaletasuna justifikatu nahirik, bi koadro ospetsuenetakoak egin zituen: Maiatzaren bia edo Mamelukoen aurkako borroka eta Maiatzaren hirua edo Monkloako fusilamenduak. Inbaditzailearen aurkako erreakzioan protagonismoa herriari emateko joera erromantiko hori ez zitzaion oso atsegin izan Fernando erregeari, eta gorde egin zituen koadroak.
Bere izaera kritiko hori Grabatuen zenbait serieren inspirazio-iturri izango zen: Apetak, Gerrako desastreak eta Disparateak.
Orria posta elektronikoz bidali
¿Qué son los iconos de "Compartir"?
Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.
¿Para qué sirve cada uno?
Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.
Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.
Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.
Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.
Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.
Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.
Derechos de reproducción de la obra
-
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.
Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.
Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.
Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.
Pribatutasuna
Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.
