Informazio gehiago
Arte erromanikoa
1000. urtetik aurrera Europan (Alemanian, Frantzian eta Espainian batik bat) arte erromanikoa nabarmen zabaldu zen. Monasterioko bizitzan eta erlikien gurtzan oinarrituta zeuden berrikuntzak sortu ziren forma arkitektonikoetan. Horrek guztiak, monasterio eta katedral ugari eraikitzea eragin zuen. Eskultura arloan, ordea, arkitekturaren barnean zeuden irudiak lantzen hasi ziren. Horrez gain, Erdi Aro garaian ia erabat desagertu ziren mukuluzko estatuak sortzen hasi ziren berriro artistak.
Arkitektura
Monasterioen antolaketan ez zen aldaketa handirik izan erromanikoan. Antolakuntza mota hori San Benito de Nursiaren (480-553) Regula Sancti Benedictik garai karolinjioan ezarri zuena zen. Monasterio erromanikoetako elizetan, Clunyko abadiako arauak zehazten zituenak, gehien hedatu ziren berrikuntzak alboetako nabeak eraikitzea eta deanbulatorioa zabaltzea izan ziren. Fraideek salmoak kantatuz eliz barrutian oso maiz egin behar zituzten prozesioak errazteko egin ziren aipatutako berrikuntza horiek. Monasterio erromanikoari kapitulu-aretoa ere gehitu zioten, arauaren kapituluen eguneroko irakurketa egiteko leku bihurtzeko. Isiltasuna mantendu behar zuten fraideek monasterioetan eta hitz egin ahal zuten leku bakarra eraiki zuten garai hartan ere: mintzategia.
Monasterioez gain, arkitektura erromanikoan gorakada ikusgarria izan zuen beste eraikina, peregrinazioko elizak izan ziren. Neurri handia zuten elizak ziren; kaperak zituzten girolak eta hiru edo bost nabe izan ohi zituzten. Horrez gain, erromesak eseri ahal izateko tribuna handiak jarri zituzten.
Eliza erromanikoetan trinkotasuna zen nagusi kofaduraren kaltetan. Hormak oso lodiak ziren eta argitasun gutxi zuten elizek. Gangak kanoi edo ertz itxurakoak ziren; arkuak erdizirkularrak (erdi-puntako arkuak) eta batzuetan moldurekin apaintzen zituzten. Estilo haren beste ezaugarri bat eskultura apaingarrien ugaritasuna zen.
Las Huelgaseko monasterioko klaustroa, (1187) Burgos.
Eskultura
Eskultura erromaniko gehienak elizako aurrealdeetan, eta nabe eta klaustroen zutabeetako kapiteletan jartzen zituzten. Aurrealdeei dagokionez, tinpanoetan (eliz sarrerako ateen gaineko zirkulu-erdiko eremuetan) agertu ohi ziren eskulturak, edo horien inguruko zutabe eta arkiboltetan.
Estatua gehienek Jesu Kristo Pantokratorren irudia agertzen zuten, Erdi Aroko zaldun edo errege plantan, eta goiaingeru edo zaharren gorte batek inguratuta. Ama Birijina ere irudikatzen zuten, Lokartze edo bere Koroatze unean, baina betiere itxura dotorean.
Natura ere oso maiz irudikatu zen eskultura erromanikoetan; animaliak, landareak, edo gizakien lanen eta munstro eta alegiazko izakien irudi sinbolikoak azaltzen ziren eskulturetan. Horrez gain, ohikoak ziren jainkotiar kreazioaren handitasuna eta aniztasuna adierazten zuten lanak.
Eskultura erromanikoaren lanik bikainenetariko batzuk honako leku hauetan ikus daitezke gaur egun: Espainian, Compostelako Santiagoko katedralean, eta Santo Domingo de Siloseko klaustroan; eta Frantzian, Saint-Trophîme (Arlesen) eta Saint Pierre de Carennac elizetan.
Loriaren Elizpeko mainelaren xehetasuna, Compostelako Santiagoko katedralean.
Pintura
Arte erromanikoaren lanik garrantzitsuenak harriz egin zituztenak dira, eta horrenbestez, arkitektura eta eskultura dira arlorik azpimarragarrienak. Hala eta guztiz ere, ez da ahaztu behar pintura erromanikoan ere lan bikainak egin zituztela. Horien artean, aldareen aurreko alde koloretsuak eta eliza erromaniko batzuetako freskoak nabarmendu behar dira, Lleidako San Isidoro de Leon eta San Clemente de Tahull, edo Bartzelonako San Quirce de Pedret elizetakoak, besteak beste.
San Clemente de Tahulleko absideko muralaren Pantokratorra, XII. mende (Lleida, Kataluniako Arte Museora lekualdatua, Bartzelona).
Orria posta elektronikoz bidali
¿Qué son los iconos de "Compartir"?
Todos los iconos apuntan a servicios web externos y ajenos a HIRU.com que facilitan la gestión personal o comunitaria de la información. Estos servicios permiten al usuario, por ejemplo, clasificar , compartir, valorar, comentar o conservar los contenidos que encuentra en Internet.
¿Para qué sirve cada uno?
Comparte con amigos y otros usuarios fotos, vídeos, noticias y comentarios personales, controlando la privacidad de los mismos.
Conversa sobre los temas que te interesan y que proponen los expertos. Todo ello en 280 caracteres con fotos y vídeos. Lee, pregunta e infórmate.
Contacta y comparte con amigos, familiares y compañeros de trabajo mensajes cortos (tweets) de no más de 140 caracteres.
Conéctate, comparte y comunícate con tus amigos, compañeros de trabajo y familia.
Comparte tus novedades, fotos y vídeos con tus amigos e inicia conversaciones sobre los temas que te interesan.
Sitio web que se sirve de la inteligencia colectiva para dar a conocer noticias. Los usuarios registrados envían historias que los demás usuarios del sitio pueden votar.
Derechos de reproducción de la obra
-
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenak dira hiru.eus webgunearen eta bertan agertzen diren elementu guztien jabetza intelektualaren eskubideak.
Halere, baimenduta dago hezkuntzaren esparruan hiru.eus-eko edukiak erabiltzea, betiere webguneari aipamena egiten bazaio eta Creative Commons CC-BY-NC-SA lizentziaren baldintzapean.
Informazio gehiagorako: pdf dokumentua jaitsi (943,2k).Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak bere buruari aitortzen dio, edozein unetan eta aurretiaz ohartarazi gabe, bere webguneko informazioa edota haren konfigurazioa edo itxura aldatzeko eta eguneratzeko ahalmena.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bermatzen ez dela akatsik egongo webguneko sarbidean, ezta han jasotako edukietan ere. Era berean, ez du ziurtatzen eduki hori behar bezala eguneratuta egongo denik. Dena den, beharrezko ahalegin guztia egingo du akats horiek saihesteko, eta, hala behar izanez gero, ahalik eta azkarren konpontzeko edo eguneratzeko.
Webgunera sartzea eta bertan jasotako informazioaz egiten den erabilera soilik erabiltzailearen erantzukizuna dira. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du inolako erantzukizunik izango webgunera sartzeak edo hango informazioa erabiltzeak sor litzakeen ondorio edo kalteen aurrean, bere eskumenen erabilera zehatzetan jarraitu behar dituen legezko xedapenak ezartzearen ondorio diren egintza guztietan izan ezik.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak ez du bere gain hartzen webgunean aipatzen diren kanpoko beste esteka batzuetara konektatzetik edo haietan jasotako edukietatik erator daitekeen inolako erantzukizunik.
Webgune honetan jasotako informazioa baimenik gabe edo oker erabiltzeak eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren jabego intelektual eta industrialaren eskubideetan sorturiko kalte eta galerek legez dagozkion egintzak erabiltzeko bidea emango diote aipatutako Administrazioari, eta, hala badagokio, erabilera horren ondorio diren erantzukizunak hartuko ditu.
Pribatutasuna
Interesatuak emandako datuak dagokion prozedura edo egintzan aurreikusitako helburuetarako baino ez dira erabiliko.
Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza da datu horiek biltzen dituen fitxategiaren erantzulea, eta haren aurrean egikaritu ahal izango dira sartzeko, zuzentzeko, deuseztatzeko eta aurka egiteko eskubideak. Horretarako, eskura duzu info@hiru.eus helbide elektronikoa.